BEOGRAD, Srpski trgovci su na vrhu po visini zarada.
Njihove marže su “poslovna tajna”, ali velike razlike u cijenama istih proizvoda pokazuju da od proizvođača do rafa cijena “oteža” prosječno 23 odsto, najmanje šest puta više nego u evropskim trgovinskim kućama. Dok je njihovim kolegama svuda na planeti dovoljna marža od desetak odsto, u Srbiji profit trgovaca na pojedinim artiklima iznosi čak 150 odsto. Njihove apetite proteklih godina zauzdava jedino besparica većine potrošača u Srbiji.
Trgovačke marže u Srbiji i inostranstvu razlikuju se kod gotovo svih proizvoda. Najviše, ipak, bole zarade prodavaca na cijeni hrane. Istraživanja pokazuju da su marže čak i kod osnovnih namirnica višestruko veće. Na cijeni brašna pojedini trgovinski lanci zarađuju i do 55 odsto, razlika u nabavnoj i prodajnoj cijeni šećera iznosi do 35 odsto, a jestivog ulja do 33 odsto. Kod mlijeka je taj raspon često oko 20 odsto.
Trgovci u Crnoj Gori imaju marže od 20 do 30 odsto. U Sloveniji su prosječno 23 odsto, ali ju Republici Srpskoj samo osam odsto. Istovremeno, veliki svjetski trgovinski lanci zadovoljni su znatno manjim dijelom “kolača”. Francuski “Karfur” koji godišnje ima obrt veći od 120 milijardi dolara, zarađuje prosječno 0,5 odsto na razlici u cijeni. Kroz račune američke kompanije “Volmart” godišnje prođe oko 400 milijarde dolara, a marža im je 3,6 odsto. Engleski “Tesko” tokom godine “obrne” više od 90 milijardi dolara, iako im zarada prosječno iznosi 4,1 odsto.
Potrošači ističu da je velika sloboda trgovaca u formiranju svojih cijena posljedica nedostatka konkurencije, ali i da na cijene utiču i skupa i neefikasna država, korupcija, monopoli, skupa domaća proizvodnja.
– U pojedinim istraživanjima bilo je slučajeva gdje je marža bila vrednija i od proizvođačke cijene – kaže Petar Bogosavljević, predsjednik Pokreta potošača. – Marže su poslovna tajna trgovaca, ali se veoma lako mogu izračunati na osnovu ostalih podataka.
Vodeći prehrambeni snabdjevači u Srbiji kažu da se cjenovnici formiraju pod uticajem tržišta, da zavise od vrste proizvoda, brenda i raznih troškova – od struje do transporta. Posljednjih godina na cijenu utiče i standard potrošača u određenim dijelovima Srbije. Tako se isti proizvod u istoj trgovinskoj kući nudi po različitim cijenama na sjeveru Srbije, u odnosu na njihove radnje na jugoistoku. Tamo gdje je veća kupovna moć, cijene su nešto više nego u sredinama sa skromnijim standardom.
Razlike
Zašto su patike poznatog svjetskog proizvođača često i do 40 odsto jeftinije u Beču nego u Beogradu? Slično pitanje može da se postavi i za brendirane čizme, pantalone, jakne.
Veliki trgovinski lanci u Evropi izračunali su da im je isplativo da na garderobi i obući zarade desetak odsto, ali kod nas marža na firmiranim farmerkama veća je i od sto odsto. Kod patika ide i do 150 odsto. Novosti
