SARAJEVO/BANJALUKA, U BiH je iz inostranstva u prva tri mjeseca 2016. godine u ličnim transferima odnosno doznakama uplaćeno 511,32 miliona KM.
Potvrđeno je ovo “Nezavisnim” iz Centralne banke BiH, a ono što je posebno zanimljivo je da je ovaj iznos viši u odnosu na prve kvartale u prethodne dvije godine, jer je u istom periodu 2014. primljen 485,01 milion KM, odnosno 502,82 miliona maraka prošle godine.
Na godišnjem nivou ovi iznosi mjere se milijardama, pa je prema istom izvoru u 2014. godini ličnim transferima u BiH ušlo 2.310,69 miliona maraka, odnosno 2.367,13 miliona maraka prošle godine.
Iako, kako navode u Centralnoj banci BiH, primaju personalne transfere iz inostranstva, oni nemaju precizne podatke o tome ko šalje novac i jesu li to sve bh. građani, odnosno naša dijaspora.
Činjenica je, međutim, da je od 1998. do 2015. godine u BiH samo u doznakama uplaćeno oko 35 milijardi KM. Primjera radi, 2010. godine se posredstvom bankarskih računa, ali i neformalnim kanalima, iz dijaspore slila oko 3,41 milijarda KM, što je za 180 miliona KM više u odnosu na godinu ranije ili 14 odsto BDP-a zemlje.
Analize na makroekonomskom planu govore o tome da je riječ o sredstvima koja su duplo viša od prosjeka zemalja jugoistočne Evrope i predstavljaju ključni pokretač potrošnje, odnosno značajno utiču na platežnu moć stanovnika u BiH koji u velikoj mjeri zavise od novca iz inostranstva.
Mesud Mulaomerović, bivši predsjednik Saveza Banjalučana u Švedskoj, pri Svjetskom savezu dijaspore, kaže za “Nezavisne” da je u ovoj zemlji, prema podacima iz 1996. godine, koji su i dalje najmjerodavniji koje imaju, bilo 65.000 bh. građana, a od toga 12.485 Banjalučana.
“Danas su to i visokoobrazovani, radno sposobni ljudi, veoma uspješni i spremni na ulaganje u BiH, što je dugoročno gledano jedan veliki resurs”, napomenuo je Mulaomerović.
S predstavnicima Skupštine grada Banjaluka, dodaje on, razgovarano je o mogućnostima koje postoje, ukoliko se ovaj dio stanovništva prepozna kao resurs.
“Obećanje smo dobili da će se raditi na tome. Ubrzo slijedi pokretanje industrijskih grana, proizvodnje i izvoza, ako se dozvole za rad budu mogle dobiti po jednostavnijem i bržem postupku”, naglasio je on.
Ministarstvo za ljudska prava i izbjeglice BiH nema podataka o povratku iz iseljeništva, ali se pozivaju na rezultate istraživanja, prema kojem više od polovine bh. državljana ima namjeru da se vrati.
“Iz iskustva u radu s iseljeništvom možemo potvrditi snažan interes da doprinesu ekonomskom i društvenom razvoju BiH. U institucijama u BiH iseljeništvo se smatra jednim od najvažnijih finansijsklih i ljudskih resursa za razvoj BiH”, kažu u ovom ministarstvu.
Veliki priliv doznaka smanjuje produktivnost
Skoro 20 miliona uglavnom mladih i obrazovanih iz istočne Evrope napustilo je svoje zemlje u prethodnih 25 godina, podaci su MMF-a, koji u analizi ocjenjuje da su potrebne bolje institucije i ekonomske politike u zemljama porijekla, ali i liberalizacija režima za imigraciju u zemljama koje oskudijevaju visokoobrazovanim radnicima, posebno ljekarima, arhitektama i inženjerima.
“Emigranti su, ipak, najčešće bolje situirani od porodica u zemljama iz kojih dolaze. Veliki priliv doznaka podržao je potrošnju, ali je takođe doveo do porasta kursnih stopa, što je privrede učinilo manje konkurentnim, a smanjena je i produktivnost. Novac koji se šalje nazad rođacima doveo je do rasta plata brže od produktivnosti, što je izazvalo eroziju povrata na investicije i slabljenje motivacije za investiranje u zemlje porijekla, te smanjenu motivisanost za rad”, piše u izvještaju MMF-a. Nezavisne novine