BEOGRAD, Međunarodni praznik rada, 1. maj danas se po tradiciji obilježava u mnogim zemljama svijeta, a u Srbiji tradicionalnim prvomajskim urancima u prirodi, ali i protestima koje organizuju pojedini sindikati, međusobno podjeljeni oko toga da li protestovati ili ne.
Praznik rada obilježava se u znak sjećanja na prve masovne radničke demonstracije 1. maja 1886. u Čikagu, kada su radnici zahtjevali osmočasovno radno vrijeme i bolje uslove rada.
Kada je i Sovjetski Savez uvrstio ovaj datum u zvanični kalendar, zbog ideoloških razlika, u SAD su počeli da ga obilježavaju prvog ponedjeljka u septembru.
Prvi maj u Srbiji obilježen je prvi put 1893. godine protestnim skupovima u Beogradu.
Sindikati su i ove godine pozvali na okupljanja radnike na gradske trgove, kako bi izrazili svoj protest zbog sve manjih prava zaposlenih i pada životnog standarda, u skladu sa praksom u protekle dve decenije.
Udruženi sindikati Srbije “Sloga” saopštili su ove sedmice da ove godine neće organizovati protest za 1. maj u Beogradu, ni u drugim gradovima Srbije, zbog toga što su sindikati i dalje podjeljeni.
U saopštenju “Sloge” se navodi da će i “ove godine sindikati nastupati u više kolona, bez solidarnosti i podjeljeni, što je poraz za čitav svijet rada i još jedna od pobjeda kapitala”.
Savez samostalnih sindikata Srbije i Ujedinjeni granski sindikati “Nezavisnost” organizuju danas u Beogradu protestno okupljanje radnika povodom Međunarodnog praznika rada.
“Oni kojima nije dobro, doći će na protest, a oni koji dobro žive organizovaće 1. maja roštiljijade”, rekao je predsjednik UGS “Nezavisnost” Branislav Čanak.
Oblježavanje 1. maja u Čačku počelo je u znaku tradicionalnog uranka na brojnim izletištima u okolini uz nezaobilazni roštilj i pečenje, a po negde i trubače.
KUD “Abrašević” je i ovog 1. maja organizovao uranak. Najpre je oko 7.30 sati duvački orkestar Abraševića krenuo ulicama grada sa “prvomajskom budilicom i neko vreme se čula svirka u čast ovog praznika. Krajnje odredište povorke bio je gradski park gde je spremljena zakuska. “Sinoć je zapaljena logorska vatra na brdu Ljubić uz prigodan nastup KUD “Tanasko Rajić, druženje i sedeljku. Nije izostala ni dobra zakuska jer su djeca na žaru pekla roštiljsku kobasicu, a na ovom mjestu se okupilo nekoliko stotina ljudi”, kazao je danas Tanjugu Dragiša Gavrilović, umetnički rukovodilac KUD “Abrašević”.
Pored toga, veliki broj Čačana uranak je proveo u Ovčar – banji i na planinama Ovčar i Kablar, a u Turističkoj organizaciji kažu da zvaničnog programa nije bilo, već se radilo o spontanom okupljanju. “Poslednje organizovano okupljanje bilo je polovinom devedesetih godina prošlog veka kada su dolazili mahom penzioneri i tada se pekao vo na ražznju. Međutim, sve je manje posetilaca, a ova okupljanja često prate i nepoželjni događanji poput tuča, obijanja objekata i sličnog nasilinčkog ponašanja”, rekao je Tanjigu Goran Nikolić iz TOČ-a.
Prema njegovim riječima, najčešće lokacije na kojima se okupljaju građani tokom prvomajskih praznika su Ovčar-banja kod auto-kampa i duž starog toka Zapadne Morave, vikendice na obali jezera Međuvršje, proplanak na vrhu Kablara i livada na Koronji na obroncima Ovčara.
U Kragujevcu i Kraljevu ni ove godine neće biti organizovanog sindikalnog obeležavanja Međunarodnog praznika rada, osim djeljenja flajera sa prvomajskim proglasom, a dio članova sindikata pridružiće se prvomajskoj protestnoj šetnji koja će biti organizovana u Beogradu.
Prvomajske proslave u seoskim sredinama u Srbiji počele su najprije u selu Dubona, kod Mladenovca, 1888. godine.
U Srbiji i regionu vremenom je postao običaj da se tog dana u zoru izlazi na Prvomajski uranak u prirodu.
Nekada su se za Prvi maj palile logorske vatre uoči praznika, a sutradan, obično na najbližem izletištu okupljao se narod uz prigodne govore sindikalnih funkcionera, recitovala se i poezija, igrala folklorna društva.
Od sedamdesetih godina prošlog vijeka manje se insistiralo na govorima i kulturnim programima, a više na roštiljijadama u prirodi i neformalnim druženjima.
U vrijeme socijalizma i bivše SFRJ, ko je želeo i mogao, putovao je u inostranstvo obično do Soluna ili još češće Trsta u šoping ili na mali odmor na more ili planinu i tako se razvila tradicija sindikalnih izleta i putovanja u inostranstvo. Tanjug
