NJUJORK, Od 500 kompanija čije akcije čine američki berzanski indeks S&P 500, rekordne 54 firme bar djelimično izbjegavaju plaćanje korporativnih poreza u SAD.
Taj broj više je nego dvostruko veći u odnosu na prije četiri godine, piše agencija “Blumberg”.
Najveći faktor koji doprinosi takvim rezultatima je nedavni “talas” kompanija koje su svoje poreske adrese preselile u inostranstvo, dok se druge izjašnjavaju kao investicioni fondovi za ulaganje u nekretnine (REIT), koje američka poreska služba ne tretira kao korporacije.
Ove godine je kalifornijska kompanija Ekviniks, operator centara za obradu podataka, postala REIT i tako snizila poresku stopu koju plaća na svega 10 odsto. Korporativni porez u SAD od 35 odsto jedan je od najviših u razvijenom svijetu.
Kongresna kancelarija za budžet (CBO) procjenjuje da će, u svjetlu takve prakse kompanija, obim budžetskih prihoda SAD od korporativnih poreza u 2025. biti smanjen na 1,8 odsto bruto domaćeg proizvoda (BDP) sa 2,3 odsto, koliko se očekuje u 2016.
“Kako kapital postaje sve mobilniji, sve je teže sprečiti ljude da koriste poreske prednosti u ostatku svijeta“, ocjenjuje ekonomista “Brukings institušn” iz Vašingtona, Vilijam Gejl.
Mnoge od kompanija koje su preselile sjedišta u inostranstvo ili postale REIT navode da imaju obavezu prema akcionarima da na legalan način umanje njihove poreske izdatke, a neke od firmi odlučile su se na takav korak suočene sa konkurencijom rivala koji imaju povoljnije poreske sporazume.
Budući da indeks S&P 500 tradicionalno predstavlja listu najvećih američkih firmi, pitanje da li u njega treba da budu uključene firme koje su se preselile u inostranstvo u prošlosti je izazivalo debate u kompaniji S&P, filijali “Mekgro Hil fajnenšel” koja upravlja indeksom.
Zahvaljujući ranijem talasu preseljenja sjedišta, do 2008. je u indeksu S&P 500 učestvovalo 13 kompanija sa inostranim sjedištem. Nakon što su se neki od investitora požalili da te kompanije ne treba da budu uvrštene u indeks, S&P je 2009. isključio veći deo njih iz indeksa.
S&P je, međutim, “okrenuo ploču” nakon konsultacija sa većim brojem investitora. Menadžere fondova ne interesuje gdje je legalna adresa neke kompanije ukoliko ona značajan dio poslovanja obavlja u SAD, listirana je na američkoj berzi i podnosi finansijske izvještaje na način na koji to čine američke kompanije. Većina kompanija s premještanjem sjedišta nije premjestila rukovodstvo, fabrike ili prodajne lance van zemlje, pa je promjena sjedišta tek papirologija.
S&P je 2010. počeo da pušta “odbegle” kompanije nazad u indeks, pa danas u njemu učestvuje 30 firmi sa stranim adresama, koje čine oko pet odsto ukupne tržišne vrijednosti indeksa. Preduzeća iz sektora nekretnina se odavno izjašnjavaju kao REIT budući da na taj način ne moraju da plaćaju porez na prihode sve dok najveći dio prihoda ostvaruju na nekretninama. REIT firme učestvuju u S&P 500 od 2011.
Gotovo sve američke firme koje su preselile sjedišta u inostranstvo ili postale REIT ipak plaćaju korporativne poreze u SAD. Prva grupa to čini kroz svoje američke filijale, a REIT kompanije kroz podružnice koje nisu iz sektora nekretnina. Tanjug
