BEOGRAD, Srbija se preporodila od 2012. godine, kada je bila na ivici ponora, i postala je stabilna ekonomija, koja kontinuirano bilježi rast stranih investicija i bruto domaćeg proizvoda, kao i pad nivoa javnog duga, ocjenjuje se u magazinu FD Intelligence britanskog Fajnenšel tajmsa.
U specijalnom dodatku pod naslovom “Srbija munjevito ide naprijed” u FDI su, kroz tri tematska teksta i kroz intervju s ministrom finansija Sinišom Malim, predstavljene ekonomske i fiskalne reforme Srbije, koje su, kako se konstatuje, od nje napravile “jednu od evropskih ekonomskih zvijezda”.
BDP zemlje skoro neprekidno raste od 2014. godine, da bi 2018. godine dostigla desetogodišnji rekord od 4,4 procenta, piše magazin Fajnenšel tajmsa.
“Uprkos međunarodnim neizvjesnostima i usporavanju ekonomije u dijelovima EU, Srbija je ostvarila rast od 4,2 posto 2019. godine – među najvišim stopama u Evropi i jedna je od rijetkih zemalja na svijetu koja je nadmašila svoju godišnju procjenu”, citira FDI ministra finansija Sinišu Malog.
List dodaje da Srbija gotovo sedam godina bilježi stalni rast stranih direktnih investicija, koje su 2018. dostigle rekordnih 3,5 milijardi evra ili 8,2 odsto BDP-a.
“S ekonomskim preporodom i reformama koje su u toku, raste interesovanje dominatnih stranih investitora za Srbiju”, naglašava se u tekstu, uz podatak da su, prema procjenama Narodne banke Srbije, strana ulaganja u 2019. još više skočila u odnosu na prethodnu godinu, na 3,8 milijardi evra.
Magazin FT podsjeća i da je Srbija prošle godine po drugi put proglašena za svjetskog lidera po stranim grinfild investicijama na rang-listi fDi Intelidžensa, napominjući da je, prema evidenciji fDi Marketsa, u zemlju stiglo 2018. godine 105 pojedinačnih projekata stranih grinfild ulaganja.
“Većina stranih investicija, oko 70 odsto, i dalje dolazi iz zemalja EU, naročito iz Njemačke, Italije, Holandije i Austrije, koje su uložile velika sredstva u srpsku proizvodnju, posebno u automobilske komponente”.
Američke strane direktne investicije su još jedan istaknuti igrač, dok su kineske posljednjih godina značajno porasle, čineći 20 odsto ukupnog priliva SDI u Srbiji u 2018. godini.
Grinfild ulaganja iz Kine u Srbiju su, prema podacima fDi Marketsa, prošle godine dostigla rekordne nivoe sa 16 projekata u vrijednosti od 625 miliona dolara, napominje FDI.
List navodi, pozivajući se na razgovor u Narodnoj banci Srbije, da je “pored fiskalne konsolidacije i ublažavanja monetarne politike, Srbija sprovela brojne strukturne reforme, posebno u pogledu fleksibilnosti tržišta rada, reformi finansijskog sektora i smanjenja nekvalitetnih kredita, zatim u oblasti poreske politike, lakoće dobijanja građevinskih dozvola itd”.
Takođe ističe rezultate na tržištu rada, gdje je stopa nezaposlenosti pala na 9,5 odsto prošle godine sa nivoa od oko 26 odsto 2013, i apostrofira uspjeh Srbije u upravljanju javnim dugom, koji je, kako navodi, prema podacima Ministarstva finansija oboren sa oko 77 procenata na 51 odsto danas.
Zemlja ima kreditni rejting BB + s pozitivnim izgledima, prema rejting agenciji Standard & Poor's, a zabilježila je i impresivan napredak na Duing biznnis listi Svjetske banke skočivši sa 93. mjesta 2013. godine na 44. poziciju 2019. među 190 zemalja, navodi se u specijalnom dodatku FT-a posvećenom Srbiji.
Pored snažnih makroekonomskih pokazatelja, strani investitori nalaze da Srbija nudi neodoljiv niz atraktivnih uslova za poslovanje, piše u tekstu.
Predsjednik Privredne komore Srbije Marko Čadež objašnjava da strani investitori nailaze u Srbiji na neke od najnižih operativnih troškova u evropskim okvirima, na poreske i carinske olakšice, državne subvencije i podsticaje lokalnih samouprava, napominje list.
“Na primjer, neki su oslobođeni plaćanja poreza na dohodak u trajanju od 10 godina, mogu da uvoze opremu bez ikakvih carina ili drugih dažbina i mogu da uživaju u pogodnostima sporazuma o izbjegavanju dvostrukog oporezivanja sa 59 država”, kaže Čadež za FDI.
Te benefite, ističe se u tekstu, strani investitori mogu naći u 15 slobodnih ekonomskih zona u Srbiji, a investicije sa velikim kapitalom i brojem zaposlenih mogu da se kvalifikuju i za državne subvencije.
Ljudski resursi u Srbiji su, takođe, jedna od prednosti zemlje – pored visokog broja onih koji govore engleski jezik, Srbija je rangirana na 27. mjesto među 157 zemalja prema indeksu ljudskog kapitala Svjetske banke, što je najviše mjesto u regionu Balkana, predočava FDI.
Dalje se dodaje da rekordno visoke bruto i neto devizne rezerve NBS pružaju zemlji zaštitu od eventualnih spoljnih šokova, i da su među motivima koji podstiču strane investitore da ulažu u Srbiju, pored ostalog, i ostvarena i očuvana stabilnost cijena, relativna stabilnost kursa dinara i finansijska stabilnost.
Ministar finansija Siniša Mali poručio je u intervjuu da je Srbija čvrsto na putu za članstvo u EU, a da to što još nismo članica pruža određene slobode zemlji, da koristi prednosti koje joj takva situacija omogućava.
“To nam omogućava da imamo sve ove sporazume o slobodnoj trgovini s različitim zemljama, kao što je Turska; da imamo preferencijalni status sa SAD; dobre ugovore i sporazume s Kinom; Centralnoevropski sporazum o slobodnoj trgovini; i s Evroazijskom ekonomskom unijom, na primjer”, objasnio je Mali.
Navodeći da je Srbija krajem 2019. godine najavila novi investicioni program “Srbija 2025”, prema kojem će, pored budžetskih sredstava, u osnovnu infrastrukturu biti uloženo dodatnih 14 milijardi evra, ministar finansija je izrazio očekivanje da će to biti okosnica novog investicionog ciklusa i da će priliv privatnih investicija biti još veći.
List između ostalog poseban akcenat stavlja na razvoj srpskog sektora IT usluga, softvera i hardvera, ističući da je riječ o najbrže rastućem dijelu industrije u zemlji, čiji izvoz snažno raste od 2015. godine nadmašujući milijardu evra u protekle dvije godine.
Iako je Srbija mali IT igrač na globalnom, pa čak i evropskom nivou, piše list u posebnom tesktu, ovaj sektor sada pravi 10 procenata BDP-a zemlje.
U zemlji posluje oko 2.000 IT preduzeća koja zapošljavaju oko 20.000 ljudi, prenosi FDI podatke Privredne komore Srbije.
Srbija je upravo, kako se navodi, u ovom sektoru doživjela do sada neviđen nivo stranih ulaganja 2019. godine, a američke kompanije su bile najaktivniji investitor u ovoj oblasti, piše FT navodeći brojne kompanije iz SAD koje posluju u Srbiji u sektoru tehnologija, poput IBM, Šnajder Elektrika, SKF-a, Adobea, Orakla, Gugla, HP-a…
Srpske plate u IT sektoru su, kako se navodi, skoro tri puta veće od državnog prosjeka, ali su, primjećuje list, i dalje ispod EU prosjeka za taj sektor.
Kao impresivan navodi se podatak da je 30 odsto svih srpskih studenata na univerzitetima upisano na smjerove inženjerstva, matematike, računarstva i da više od 35 ustanova visokog obrazovanja nudi ove programe kao i da Vlada Srbije nudi finansijske podsticaje startap firmama.
List navodi da bi se upravo razvojem tehnološkog sektora u zemlji mogao preokrenuti proces “odliva mozgova”, prisutan na cijelom Balkanu, a zbog kojeg je prema Blumbergu u protekloj deceniji Srbija izgubila pet odsto populacije. N.N./ Nezavisne