BANJALUKA, U okviru projekta “Urbana infrastruktura i pružanje usluga” implementira se Prostorni plan Republike Srpske (RS) i formira jedinstveni informacioni sistem o prostoru Srpske, što predstavlja pionirski poduhvat u ovoj oblasti u cijelom regionu – kaže ministar za prostorno uređenje, građevinarstvo i ekologiju Srpske Fatima Fetibegović.
“Na implementaciji ovog projekta već se dosta uradilo i dosadašnja realizacija projekta je dobila visoke ocjene od Svjetske banke, koja je, praktično, naš partner u ovom projektu, a ovih dana je raspisan i internacionalni poziv za podnošenje ponuda za realizaciju informacionog sistema o prostoru Republike Srpske na osnovu podataka iz Prostornog plana do 2015. godine”, precizirala je Fetibegovićeva u intervjuu za Novinsku agenciju Republike Srpske – Srna.
U toku je kreiranje aplikacije, konverzija podataka i edukacija korisnika, pa će nakon toga uslijediti i raspisivanje tendera za nabavku kompjuterske i telekomunikacione opreme, hardvera, softvera i drugog.
Ona je posebno naglasila kao vrlo bitnu činjenicu da će podaci koji budu uključeni u jedinstvenom informacionom sistemu o prostoru Republike Srpske biti prikupljani iz više izvora, odnosno iz različitih institucija, i kada budu sstematizovani, biće na raspolaganju svim korisnicima, odnosno neće se gubiti vrijeme na njihovo ponovno prikupljanje i dodatno provjeravanje.
Fetibegovićeva je dodala da će se svi podaci redovno ažurirati, pa će jedinstveni informacioni sistem o prostoru Srpske omogućiti kvalitetnije upravljanje prostorom i lakši pristup podacima iz različitih oblasti, koji su do sada bili “rasuti” po različitim institucijama.
Prema njenim riječima, kreiranje jedinstvenog informacionog sistema o prostoru Republike Srpske omogućiće i potencijalnim investitorima da na lak i jednostavan način dođu do informacija koje su im potrebne da realizuju planirane investicije – od toga kakve su prostorne mogućnosti, infrastrukturni vodovi, do podataka koji se tiču klimatskih uslova, vodnih potencijala i slično, kao i zakonskih obaveza.
“Koliko je nama poznato, nijedna zemlja u regionu nema jedinstven informacioni sistem o prostoru za cijelu teritoriju, a Srpska će ga vrlo uskoro imati, pa upravo zahvaljujući ovom projektu i činjenici da već tri godine imamo Prostorni plan i da je nedavno usvojen Zakon o uređenju prostora i građenju, Srpska čvrsto drži lidersku poziciju u oblasti prostornog planiranja u BiH, ali i u regionu”, tvrdi Fetibegovićeva.
Govoreći o Zakonu o uređenju prostora i građenju, koji je nedavno usvojila Narodna skupština, Fetibegovićeva pojašnjava da je to sistemski zakon i da je bilo i logično je da je prije i tokom njegovog usvajanja izazvao veliku pažnju stručne javnosti.
Ona je podsjetila da je Nacrt ovog zakona rađen uz podršku USAID projekta SPIRA i da je nakon njegovog usvajanja provedena široka javna rasprava, kao i da je Ministarstvo, kao predlagač, nastojalo da ovu oblast uredi po evropskim standardima, vodeći računa da bude primjenjiv u našim uslovima.
“Vođeni isključivo stručnim motivima i željom da dobijemo zakon kojim će biti zadovoljni građani, jednim malim dijelom smo zanemarili ekonomsku situaciju u kojoj se nalazi građevinarstvo kao privredna grana. Dakle, skupštinski amandmani su se, uglavnom, odnosili na taj dio koji se tiče privrednika, ali – ono što je najvažnije – dobili smo Zakon o uređenju prostora i građenju, regulisali ovu značajnu oblast, unijeli dosta novina koji predstavljaju olakšice za investitore, uveli nove prostorno-planske akte čija je izrada jeftinija, olakšali smo proceduru za dobijanje građevinske dozvole, te maksimalno pojednostavili proceduru kod dobijanja odobrenja za građenje za objekte od opšteg interesa”, precizirala je Fetibegovićeva.
Ona je istakla da se na ovaj način praktično zabranjena i onemogućena bespravna izgradnja, odnosno mogućnost naknadne legalizacije objekta, čija izgradnja počinje nakon stupanja na snagu ovog zakona.
Fatigbegovićeva je dodala da je navedenom zakonskom regulativom ostavljena mogućnost rješavanja statusa bespravno sagrađenih objekata koji su izgrađeni prije stupanja na snagu ovog zakona, kao i da je u toku izrada podzakonskih akata koji će omogućiti jednostavniju primjenu ovog zakona.
Govoreći o aktivnostima Ministarstva u oblasti zaštite životne sredine, ona je naglasila da je veoma ponosna na rezultate koje je Minsitarstvo postiglo u ovoj oblasti za vrijeme mandata ove Vlade.
“U okviru Lajf – Projekta za treće zemlje – jačanje kapaciteta za primjenu integralne prevencije i kontrole zagađenja u BiH, omogućena je integralna kontrola i prevencija zagađivanja u prehrambenoj industriji, odnosno donesena su `Tehnička uputstva o najboljim raspoloživim tehnikama u proizvodnji i preradi mlijeka, proizvodnji i priradi mesa, proizvodnji piva, proizvodnji i preradi ribe, te preradi voća i povrća`, s ciljem da se uslovi iz ekološke dozvole još više približe evropskim standardima, odnosno integralnoj ekološkoj dozvoli koja omogućava sveobuhvatnu zaštitu životne sredine”, pojasnila je Fetibegovićeva.
Ona je podsjetila da je, prilikom nedavnih posjeta, Misija Svjetske banke za projekte “Šumska i planinska zaštićena područja” i “Upravljanje čvrstim otpadom – druga faza”, Ministarstvo za prostorno uređenje, građevinarstvo i ekologiju Srpske dobilo vrlo visoke ocjene i pohvale za dosadašnje aktivnosti na implementaciji ovih projekata.
Fetibegovićeva je dodala da je prva faza Projekta “Upravljanje čvrstim otpadom” uspješno završena i da su Banjaluka i Bijeljina time dobile savremene regionalne deponije, urađene prema svjetskim standardima.
Tim povodom Fetibegovićeva je kao primjer navela izjavu šefa kancelarije Svjetske banke u BiH Marka Matovanelija, koji je “malo u šali – rekao da će dovesti svoje zemljake iz Italije da vide kako je ova oblast uređena u Srpskoj.”
“Posebno sam ponosna na dozvolu za upravljanje otpadom koju smo izdali za regionalnu sanitarnu deponiju u Brijesnici kod Bijeljine, tim prije što je s tom deponijom bilo dosta problema u početku implementacije Projekta, počevši od odabira lokacije. Danas imamo savremenu deponiju na kojoj nam mogu zavidjeti i daleko razvijenije zemlje”, kaže Fetibegovićeva.
Naglašavajući da je kvalitetno upravljanje otpadom osnova zdrave životne sredine, resorni ministar upozorava da loše upravljanje otpadom dovodi do zagađenja vazduha, vode, zemlje… tako da će, osim realizacije projekta Upravljanje čvrstim otpadom u Banjaluci i Bijeljini, biti izgrađene i regionalne sanitarne deponije u Prijedoru, Zvorniku, Doboju, Derventi i Trebinju.
Ona je dodala da je Vlada Srpske na jednoj od posljednjih sjednica usvojila zaključak kojim se prihvata potpisivanje Specifičnog sporazuma “Opštinskog programa za upravljanje čvrstim otpadom u BiH“, prema kojem će Švedska međunarodna agencija za razvojnu saradnju (SIDA) grant sredstvima podržati Opštinski program za upravljanje čvrstim otpadom u BiH, čiji je cilj da olakša razvoj funkcionalnog sistema upravljanja čvrstim otpadom u RS i FBiH radi smanjenja ekoloških i zdravstvenih problema.
Ukupna sredstva koja će SIDA izdvojiti su 10.000.000 evra, od čega 6,4 miliona evra za direktne investicije na opštinskom i međuopštinskom nivou.
Fetibegovićeva je podsjetila da su takođe, uz finansijsku podršku Evropske komisije, tokom mandata ove vlade sanirane i dvije divlje deponije u Barišića Strani kod Kneževa i Obodina kod Trebinja, kao i da Fond za zaštitu životne sredine Srpske radi na izradi katastra divljih deponija u Srpskoj, kako bi se taj gorući problem konačno riješio.
Osvrćući su na projekat “Šumska i planinska zaštićena područja”, ona je naglasila da će on omogućiti potpunu zaštitu nacionalnih parkova “Kozara” i “Sutjeska” i šumskih rezervata “Lom” i “Janj”, koji i jesu projektna područja.
Fetibegovićeva je dodala da je u dosadašnjem toku implementacije tog projekta izvršena nabavka vatrogasnih vozila za nacionalne parkove i zaštićena područja, nabavka terenske odjeće i obuće za nacionalne parkove i zaštićena područja, te nabvaka opreme za Jedinicu za implementaciju projekta.
Prema njenim riječima, sljedeći koraci su izrada toksinomične i geografske procjene vrsta za izradu “Crvene liste” flore i faune Srpske, te izrada osnovne ekološke procjene zaštićenih područja u RS.
“Želim još da dodam da je Narodna skupština Republike Srpske nedavno usvojila i Zakon o nacionalnim parkovima, koji će omogućiti još bolju zaštitu postojećih, ali formiranje novih nacionalnih parkova” – istakla je Fetibegovićeva.
Govoreći o saradnji sa zemljama u regionu na planu zaštite životne sredine, ona je ponovila da je riječ o vrlo specifičnoj oblasti u kojoj je nemoguće “zatvoriti se u državne torove” i tvrditi da je kod nas sve u redu ako kod komšije “gori”.
“Upravo zbog toga naše Ministarstvo aktivno učestvuje u svim regionalnim projektima i daje svoj doprinos integralnoj zaštiti životne sredine u cijelom regionu. Imamo odličnu saradnju sa svim institucijama nadležnim za zaštitu životne sredine iz zemalja nekadašnje Jugoslavije”, naglašava Fetibegovićeva.
Govoreći o aktuelnim klimatskim promjenama i aktivnostima Ministarstva za prostorno uređenje, građevinarstvo i ekologiju na ovom polju, Fetibegovićeva je podsjetila da je Ministarstvo bilo referentni centar, odnosno nadležni organ za izradu Prvog nacionalnog izvještaja o klimatskim promjenama u BiH.
Ona je precizirala da je prvi nacionalni izvještaj urađen u saradnji sa UNDP-om i uz finasijsku podršku Globalnog fonda za zaštitu životne sredine, te da je “od prve do posljednje strane bio plod znanja domaćih stručnjaka, što ovom poslu daje posebnu dimenziju i razlog da ovo Ministarstvo i RS budu ponosni”.
“Ovaj izvještaj usvojile su nadležne institucije na svim nivoima vlasti u BiH, ali i Sekretarijat UN za klimatske promjene. Iako je cijeli proces izrade, prezentacije i usvajanja Prvog nacionalnog izvještaja o klimatskim promjenama nedavno završen, mi smo već preduzeli niz aktivnosti na pripremama za izradu drugog ovakvog izvještaja”, kaže Fetibegovićeva.
Ona je naglasila da Ministarstvo istovremeno nastoji da aktivnostima iz svojih nadležnosti pozitivno utiče da klimatske promjene, odnosno da efekti “staklene bašte” imaju što manji uticaj, počevši od podizanja svijesti javnosti, ali i učešćem u velikom broju projekata koje Vlada Republike Srpske implementira samostalno ili u saradnji sa BiH, međunarodnim ili regionalnim institucijama.
Kao primjer Fetibegovićeva je navela projekte iz oblasti energetske efikasnosti, koji su, trenutno, najaktuelniji i koji se pripremaju i implementiraju pod pokroviteljstvom Ministarstva industrije, energetike i rudarstva Srpske.
Ona je dodala da se akcijama koje provodi Ministarstvo – počevši od obilježavanja Međunarodnog dana zaštite životne sredine, učešća u kampanji “Ljepša Srpska”, kao i akcija koje su planirane za naredni period – nastoji da podigne svijest javnosti, da se uključi najmlađa, dječja populacija – da bi bila upozorena najšira javnost na prijeku potrebu očuvanja životne sredine.
“Ja bih, bez lažne skromnosti, rekla da smo zaista mnogo učinili u ovoj oblasti, nastojeći da zaštitimo prostor Srpske, da spriječimo njegovo devastiranje, omogućimo kvalitetno upravljanje prostorom, da zaštitimo životnu sredinu, što je jedan od preduslova za snažniji ekonomski razvoj, ali i zdraviji i kvalitetniji život na ovim prostorima”, zaključila je ministar za prostorno uređenje, građevinarstvo i ekologiju Fatima Fetibegović u intervjuu za Srnu.
