LJUBLJANA, (AFP) – Hiljade bivših Jugoslovena koji su “preko noći” izgubili pravni status u Sloveniji nakon sticanja nezavisnosti 1991. godine još uvijek traže nadoknadu jer su administrativno više od deceniju “izbrisani” iz društva.
“Ja pravno ne postojim posljednjih osam godina” – kaže 66-godišnji Sulejman Sabljaković pokazujući svoje propale zube i komad papira na kome piše da mu je zagarantovana mjesečna socijalna pomoć u iznosu od 240 evra.
Ovom bivšem građevinskom radniku koji je živio i radio u Sloveniji od 1962. godine sva dokumenta proglašena su nevažećim 1993. godine tokom rutinske administrativne procedure.
Nakon što je Slovenija proglasila nezavisnost 25. juna 1991. građanima drugih dijelova bivše Jugoslavija dato je šest mjeseci da legalizuju svoj status u novoj državi.
Ali, oko 18 000 stanovnika, ili jedan odsto slovenačke populacije, propustili su rok, nakon čega su jednostavno izbrisani iz administracije.
“Za samo nekoliko minuta izgubio sam vozačku dozvolu, pasoš, boravišnu dozvolu, pristup računu u banci i naravno posao i zdravstveno osiguranje” – kaže Sabljaković.
Njegova kćerka Sejana, koja je rođena u Sloveniji 1978. godine, izbačena je iz škole i nikad nije uspjela da vrati tih osam godina školovanja koje su zauvijek izgubljene. Ona sada radi kao prodavačica u Ljubljani.
“Tražimo priznanje da su nam prava kršena i nadoknadu za psihološku i materijalnu štetu koju smo pretrpjeli” – kaže Sabljaković, koji kao i stotine “izbrisanih” Jugoslovena tuži državu tražeći kompenzaciju.
Oko 14 000 ljudi, među njima porodica Sabljaković, vratili su svoj pravni status u Sloveniji 2000. godine nakon što je Ustavni sud proglasio nevažećim “brisanja” 1999. i 2003. godine.
“Ali, uprkos zahtjevima Suda, ništa nije urađeno da se obezbjedi finansijska i moralna kompenzacija za godine ‘brisanja'” – kaže Aleksandar Todorović, predsjednik Udruženja izbrisanih.
Slovenija tek treba da donese odluku o kompenzaciji za izgubljene penzije ili godine prisilne nezaposlenosti kao i za moralnu štetu.
Ljubljana je zbog ovakvog stava kritikovana od strane Savjeta Evrope, UN kao i Amnesti internešenela, koji pozivaju Sloveniju da izvrši pravu kompenzaciju.
Slovenački ombudsman Zdenka Čebašek-Travnik, koja je nadležna za rješavanje stotina ovakvih slučajeva, priznaje da nije uspjela da zatvori nijedan slučaj od kada je preuzela dužnost ove godine.
“Očigledno je da postoji politička blokada” – kaže ona.
Međutim, ministar unutrašnjih poslova Dragutin Mate rekao je Frans presu da Vlada ovo vidi kao zatvoren slučaj i da ne smatra da je odluka Ustavnog suda odgovarajuća.
“Postoje ljudi koji nisu, onda kada su trebali, završili proces regulisanja ovog pitanja” – rekao je on.
Bivši rektor Univerziteta u Ljubljani Jože Menciger kaže da je ovo pitanje “sramota za Sloveniju i jedna od najvećih grešaka zemlje u procesu sticanja nezavisnosti”.
“Cijela političa klasa, ne samo desnica, ‘vuče noge u ovom slučaju’, gdje je u pozadini prikriveni nacionalizam i strah da slovenački narod u ovome ne vidi nikakav interes” – kaže on.
Prema njegovim riječima, posebno rastužuje činjenica da Slovenija 1. januara preuzima mjesto predsjedavajućeg EU.
Kao posljednji korak, 11 porodica obratilo Evropskom sudu za ljudska prava u Strazburu, ali Sud tek treba da donese presudu.
1 komentar
Molimo Vas da pročitate sledeća pravila prije komentarisanja:
Komentari koji sadrže uvrede, nepristojan govor, prijetnje, rasističke ili šovinističke poruke neće biti objavljeni. Nije dozvoljeno lažno predstavljanje, ostavljanje lažnih podataka u poljima za slanje komentara. Molimo Vas da se u pisanju komentara pridržavate pravopisnih pravila. Komentare pisane isključivo velikim slovima nećemo objavljivati. Zadržavamo pravo izbora i skraćivanja komentara koji će biti objavljeni. Mišljenja sadržana u komentarima ne predstavljaju stavove poslovnog portala CAPITAL.ba. Komentare koji se odnose na uređivačku politiku možete poslati na adresu [email protected]
Ovo je stvarno sramotno i mislim da nema smisla od strane sloveniji. Moj djed je bio komandir zandarmerije u Logatecu gdje je radio punih 18 godina. Moja tetka i majka su rodjene u Logatecu i sada razmisljam hoce li Slovenija meni dati drzavljanstvo kad podnesem zahtjev sljedece godine. ja vjerujem da moraju posto djelatnici vojni, politicki, i policijski sluzbi imaju posebni status u svakoj drzavi te njima se mora dati drzavljanstvo. Sto se tice navedenog gospodina, to je stvarno tuzna i zalosna prica.
Koliko zaista ima bivsih jugoslovena koji su ostali bez drzavljanstva? Ja smatram da to nije veliki broj ljudi da bi Slovenija radje prihvatila inostranu kritiku ili zamrzavanje odnosa nekih bivsih jugoslovenksih republika.
Puno Pozdrava redakcija