PANČEVO – Rafinerija nafte Pančevo, u okviru Naftne industrije Srbije, snabdijeva oko 80 odsto domaćeg tržišta gorivom, a pokušaji zamjene distributivne mreže NIS-a uvozom suočili bi se s nepremostivim logističkim ograničenjima, uključujući nedostatak naftovoda koji povezuju Srbiju sa rafinerijama u susjednim zemljama, navode ekonomisti Međunarodni monetarni fond (MMF) u najnovijem izvještaju o Srbiji.
Ekonomisti MMF-a procjenjuju da bi oslanjanje na drumski i riječni transport za uvoz dizela i benzina moglo pokriti najviše 80 odsto domaće potrošnje, dok bi takav uvoz bio oko 25 odsto skuplji u odnosu na gorivo proizvedeno u rafineriji Pančevo.
Od aktiviranja sankcija početkom oktobra, uvoz sirove nafte putem naftovoda JANAF – jedinog naftovoda koji snabdijeva rafineriju Pančevo sirovom naftom – prestao je. Od tada je rafinerija Pančevo, kojom upravlja Naftna industrija Srbije (NIS), nastavila preradu koristeći sopstvene rezerve nafte, koje su iscrpljene početkom decembra, kada je domaća rafinerija obustavila rad.
U međuvremenu, vlasti su preventivno povećale strateške rezerve benzina i dizela tokom ovog prelaznog perioda. Državni organi kontinuirano rade na pronalaženju trajnog rješenja koje bi dovelo do ukidanja sankcija NIS-u, nastavka njegovog poslovanja i bezbjednog obnavljanja redovnog snabdijevanja gorivom“, navodi se u izvještaju MMF-a.
Patrika Loševski, izvršna direktorica MMF-a za Republiku Srbiju, i Vuk Đoković, njen savjetnik i bivši državni sekretar u Ministarstvu finansija, ističu da je neizvjesnost u pogledu ekonomskih projekcija i dalje povišena, što odražava prirodu i razmjere potencijalnih šokova.
Rastuća globalna fragmentacija i rizik od produbljivanja geopolitičkih podjela mogli bi opteretiti trgovinu i izazvati nestabilnost na energetskim i finansijskim tržištima, što predstavlja dodatne izazove za Srbiju, navode Loševski i Đoković.
Izazovi u srpskom sektoru nafte i baznih metala dodatno doprinose neizvjesnosti, a brzo prevazilaženje tih prepreka značajno bi poboljšalo izglede za ekonomski rast, ocjenjuju oni.
Od početka krize vezane za NIS, javnost nije dobila jasan plan o tome kako vlasti u Srbiji namjeravaju da premoste predstojeći period i obezbijede finansiranje u narednoj godini. Od političkih zvaničnika moglo se čuti tek da postoje određene „specijalne operacije“ koje bi trebalo da riješe problem NIS-a, ali bez jasnih objašnjenja o čemu se konkretno radi. Dio odgovora, međutim, može se pronaći u ovom izvještaju MMF-a.
„Budžetski deficit biće finansiran novim domaćim i međunarodnim zaduživanjem, kao i korišćenjem značajnih državnih depozita, dok će se bruto javni dug dodatno smanjiti sa 45,0 odsto BDP-a u 2025. godini na 44,5 odsto na kraju 2026, budući da će novo zaduživanje za finansiranje deficita biti niže od rasta BDP-a. U skladu sa posebnim fiskalnim pravilom, javne penzije će nominalno porasti za 12,2 odsto, jer je njihov rast vezan za rast prosječne zarade, koji je u prethodnom periodu bio snažan, dok će zarade u javnom sektoru rasti za 5,1 odsto“, naveli su autori izvještaja, dodajući da je Fiskalni savjet ocijenio da je „budžet zadržao svoju vjerodostojnost i pozdravio konzervativne projekcije prihoda“.
Seebiz.eu