LONDON, Prava navala investitora na državne hartije od vrijednosti za koje garantuju vlade SAD, Njemačke i sve manjeg broja drugih “sigurnih” ekonomija ukazuje da u svjetskoj privredi treba očekivati duže razdoblje stagnacije i deflacije, konstatuje u najnovijem internet izdanju londonski “Ekonomist”.
Kada su investitori spremni da plate vladi Njemačke za privilegiju da posjeduju njene dvogodišnje obveznice i kada su voljni da pozajme američkoj vladi svoja sredstva na 10 godina po kamatnoj stopi manjoj od 1,5 odsto , tada treba očekivati ili višegodišnju stagnaciju i deflaciju, ili nešto još lošije, ukazuje britanski privredni magazin.
List ističe da kombinacija neuvjerljivog rasta i rastući rizici od finansijske katastrofe, predstavljaju sada velike izazove za oslabljenu svjetsku privredu koja se još nije oporavila od šoka doživljenog prije četiri godine.
Takozvane periferne članice evrozone su u dubokoj recesiji, a već tri mjeseca uzastopno slabiji od očekivanih rezultati na američkom tržištu rada pokazuju da je dalji oporavak vodeće svjetske privrede vrlo neizvjestan.
Brzo rastuće ekonomije takođe se, kako navodi “Ekonomist”, suočavaju sa usporenijom ekspanzijom, u periodu kada brazilska stopa ekonomskog rasta postaje nulta, dok se privrede Kine i Indije postepeno “hlade”, nakon prethodnog snažnog uspona.
Sve to čak i ne izgleda, međutim, tako loše i opasno u poređenju rastućom opasnošću od raspada evrozone, piše “Ekonomist”, uz napomenu da bi Evropska unija mogla da “potone” ne samo zbog prijeteće dužničke krize koja potresa Grčku i više drugih članica zone evra, već i opšte ekonomske depresije koja prijeti cijelom 27 – članom bloku država.
Ovaj put će, za razliku od krize, izazvane kolapsom američke investicione banke “Liman braders” 2008, biti teže suzbiti krizu, smatraju analitičari.
Centralne banke i političari su 2008. radili zajedno na sprečavanju depresije, a danas se političari prepiru. Čak i kad bi tehnokrate u centralnim bankama mogle da učine više, imaju manje mehanizama na raspolaganju, piše “Ekonomist” pozivajući se na ocjenu međunarodnih ekonomista.
Sada je na političarima evrozone da odlučno i konačno riješe problem evra. Ukoliko izađu s pouzdanim rješenjem, to ne garantuje nesmetani razvoj svjetske ekonomije, ali nenalaženje rješenja garantuje ekonomsku tragediju, predočili su finansijski eksperti.
Sudbina svjetske ekonomije pri tom u ogromnom stepenu zavisi od daljeg ponašanja Njemačke i njene kancelarke Angele Merkel.
Ukoliko bi evro propao, tada bi i Njemačka pretrpjela veliku štetu. Ovonedjeljno sniženje kreditnih rejtinga nekih njemačkih banaka je predznak tih nedaća, tvrdi “Ekonomist”. Nesumljive greške koje su učenjene u Grčkoj, Irskoj, Portugalu, Italiji, Španiji i drugim prezaduženim zemljama su, uz to, u posljednje tri godine, dopunjene greškama kreditorskih članica evrozone.
Prekomjerno fokusiranje na stroge mjere štednje, odobravanje uzastopnih programa za spasavanje, nedonošenje jasnih planova za fiskalnu i bankarsku integraciju, neophodnih za opstanak zajedničke valute, takođe su razlozi zbog čega je evro tako blizu katastrofe, navodi glasilo britanske poslovne elite.
List tvrdi, s obzirom da Njemačka uglavnom odlučuje o mjerama koje će biti primjenjene da bi se odgovorilo na tekuću krizu, da najveći dio krivice za sadašnje loše stanje u evrozoni snosi Berlin.
Van Njemačke postoji konsenzus o tome šta Njemačka mora da učini, da bi spasila zajedničku valutu – da se preorijentiše sa strogih mjera štednje, na daleko veće poklanjanje pažnje ekonomskom rastu, da “dopuni” zajedničku valutu bankarskom unijom (sa mehanizmom na nivou evrozone za osiguranje bankarskih depozita, nadgledanjem banaka i zajedničkim sredstvima za dokapitalizaciju ili gašenje propalih banaka).
Eksperti takođe ukazuju da bi Njemačka trebalo da prihvati i ograničeni oblik objedinjavanja duga radi stvaranja zajedničke bezbijedne aktive i davanja prostora perifernim ekonomijama da postepeno smanje svoja dužnička opterećanja. Takvi pozivi, kako ističe “Ekonomist” stižu iz Vašingtona, Pekinga, Londona, ali i iz većine prestonica evrozone.
Jedan od bitnih razloga što se mnogi Nijemci protive objedinjavanju duga članica evrozone je u pogrešnom uvjerenju da se evro može spasti bez toga. Kritički nastojeni ekonomisti kažu da bi Merkelova trebalo da predstavi jasan plan za region zajedničke valute najdalje do samita EU 28. juna, ali i ranije ako rezultati izbora u Grčkoj ne budu u skladu sa očekivanjima Brisela, ukazuje se u analizi “Ekonomista”. Tanjug
