BRISEL, Mogućnost izlaska Atine iz zone evra nije tema o kojoj se glasno govori u Briselu.
U koridorima institucija evropske prestonice, još više među analitičarima, međutim, uveliko se razmatraju posljedice odlaska prezadužene Grčke iz evrozone, pa čak i iz Evropske unije.
Zvaničnici zone evra, Grci, MMF i privatni kreditori, pokušavaju da se slože oko uslova za produžetak programa pozajmica, kako bi se spriječio bankrot, koji bi mogao, strahuje se, da izazove tešku recesiju i Evropi i podstakne novu globalnu krizu. Ali kritičari upozoravaju da program spasavanja Grčke podrazumijeva tolike budžetske rezove, i to takvom brzinom da Atina svakako neće moći da ostvari rast, opterećena dugovima koji se gomilaju.
Bankrot bi, primjećuje britanski „Telegraf“, značio da ne bi mogle da se isplate penzije, plate, ugovori. Štednja bi se našla pod rizikom, a javni i privatni sektor izgubio pristup kreditima. Riječju, cijela zemlja bi utonula u dugu bijedu:
– Pitanje je, međutim, da li je… nastavak članstva u evrozoni bolja alternativa – primjećuje list.
Ugovoru iz Mastrihta ne predviđa napuštanje zone evra, ali plan B za Grčku postoji, mada ne javan, već „zaključan u sefu“, uvjeren je autor knjige o evru, Dejvid Marš. Razlog za tajnovitost, objašnjava on za britanski Bi-Bi-Si, leži u strahu od panike koja bi, zbog objave o napuštanju evra, nagnala građane da opustoše bankovne račune, plašeći se trenutne devalvacije nove valute.
Odbacivanje evra i stvaranje nove drahme omogućilo bi, međutim, smatra američki analitičar Martin Feldštajn, devalvaciju koja bi uključivala mnogo manje ekonomskog bola od tekuće krize. Iako Grčka, kaže on, profitira od članstva u evrozoni, primajući transfere iz drugih članica, ona plaća i vrlo visoku cijenu nezaposlenosti i socijalnih nemira:
– Vrijednost nove drahme bi pala u odnosu na evro, automatski smanjujući realna primanja i povećavajući grčku konkurentnost, bez zahtjeva Atini da prođe kroz dug i bolan period visoke nezaposlenosti. Niži nivo grčke valute, stimulisao bi izvoz i preusmjerio uvoz na domaća dobra i usluge. To bi podstaklo grčki BDP i zaposlenost – kaže Feldštajn, podsjećajući na strategiju koju su primjenile zemlje Azije i Latinske Amerike suočene sa neodrživim deficitima.
Ovaj scenario, međutim, nije po volji Berlina. Njemačka je, smatra Feldštajn, spremna da pokuša da održi Grčku u zoni evra, jer se plaši da bi odlazak Atine mogao da vodi raspadu cijele monetarne unije i eliminisanju fiksnog kursa od koga profitira njemačka trgovina i ekonomija u cjelini. Tokom protekle godine njemački trgovinski suficit iznosio je 200 milijardi evra, upravo onoliko koliko je iznosio trgovinski deficit ostalih članica zone evra.
Iznenađenje
Objava o povlačenju Grčke iz zone evra, slažu se analitičari, morala bi da bude iznenadna, jer bi u suprotnom došlo do masovnog prebacivanja evra iz grčkih banaka. Mnogo je vjerovatnije da će povlačenje evra da bude objavljeno iznenada, uz prelazni period, recimo od četiri mjeseca, tokom koga će se koristiti privremena nacionalna valuta. Novosti
