BEOGRAD, Od 15 firmi koje su u prvom kvartalu ove godine najviše izvozile, čak šest njih našlo se istovremeno i na listi 15 onih koje su najviše uvozile, pokazali su podaci Uprave carina Srbije.
FIAT, NIS, Tigar tajers, zatim Željezara Smederevo, Tetra pak i Impol Seval su u prva tri mjeseca ove godine, prema podacima Uprave carina, ostvarili vrijednost izvoza nešto veći od 610 miliona evra, dok je u istom periodu vrijednost uvoza istih tih firmi bila dva i po puta veća – 1,47 milijardi evra.
Profesor Fakulteta za ekonomiju, finansije i administraciju (FEFA) Mihailo Crnobrnja rekao je da je za trend da su firme najveći izvoznici istovremeno i najveći uvoznici, s jedne strane zaslužna podjele rada, a s druge ono s čim Srbija raspolaže.
On je naveo primjer smederevske željezare, koja je, kako kaže, morala da uvozi da bi imala šta i da izveze.
“Srbija nema gvozdene rude ni koks, pa to mora da se uvozi. Prema tome, to što smo izvozili 780 miliona dolara vrijednosti čeličnih proizvoda, limova i slično, moralo je da se proizvede tako što će najprije da se uvozi koks i gvozdena ruda. Zato su oni bili i najveći uvoznici i najveći izvoznici”, naveo je Crnobrnja.
Profesor FEFA navodi i primjer fabrike Fijat automobili Srbija, koja je takođe visoko rangirana na listi najvećih izvoznika, ali i uvoznika.
“Fijat je najveći izvoznik, ali i uvoznik, jer se sve komponente za Fijat ne prave kod nas, nego se dovoze iz Italije i sa drugih Fijatovih postrojenja. Zato, u onoj mjeri u kojoj budemo uspijevali da podignemo proizvodnju, kod nas će opadati uvoz i praviće se veća razlika između izvoza i uvoza”, ističe on.
Crnobrnja je podsjetio da je Srbija najbolja u izvozu agrarnih i proizvoda prehrambene industrije. Tu se, prema njegovim riječima, vrlo malo uvozi i postiže se mnogo veći efekat neto izvoza, odnosno razlici između ukupnog izvoza i onog što je uvezeno.
“U ovim oblastima imamo dobrih izgleda, pa bi tu trebalo više investirati i poraditi da se za naše proizvode obezbjedi plasman na drugim tržištima. Mi i sada od EU imamo pravo da izvozimo oko 7.500 tona junećeg mesa godišnje, a mi to ni približno ne koristimo. Nismo dovoljno dobro organizovani, a ni pariteti cijena nisu u redu”, ocijenio je ovaj ekonomista.
Crnobrnja je podvukao da i druge zemlje u svijetu imaju situaciju da imaju istovremeno visok uvoz i izvoz, ali nije toliko često da je u tom odnosu riječ o istoj privrednoj grani.
“Živio sam u Kanadi, i znam da oni imaju visok uvoz i izvoz, ali to nije tako vezano, da je u istoj grani. U Holandiji je recimo godišnji izovoz oko 70 odsto bruto domaćeg proizvoda, dok je uvoz 68 odsto BDP-a. SAD recimo manje uvoze, a zanimljiva je i Kina gdje se izvozi sve živo, od igle do lokomotive, a ponešto se i uveze”, kaže sagovornik Tanjuga.
Prvi na listi najvećih izvoznika u prva tri mjeseca 2014. prema podacima Uprave carina, je Fijat koji je ostvario vrijednost izvoza od 374,8 miliona evra. Slijede NIS sa 73,1 milion, Tigar tajers sa 61,5 miliona, te HIP – Petrohemija sa 52,4 miliona i Gorenje sa 41,3 miliona evra. Slijedi Železara Smederevo koja je u prvom kvartalu izvezla u vrijednosti od 41 milion evra, te Tetra Pak sa 35,5 miliona, Hemofarm sa izvozom od 32,8 miliona, zatim Jura sa 30,6 miliona, RTB invest – 28,4 miliona evra.
Na 11. poziciji je Tarket sa izvozom od 27,7 miliona evra u prvom kvartalu, Sirmium stil sa 26,1 milion, Impol Seval – 24,4 miliona, te Vali 22,8 miliona i Leoni vajering sistems sa izvozom od 22,2 miliona evra u prva tri mjeseca.
S druge strane, na spisku 15 najvećih uvoznika u prvom kvartalu 2014. je NIS sa uvozom vrijedim 268,29 miliona evra. Slijede Fijat sa 264,14 miliona, JP Srbijagas – 149,07 miliona, Simens sa 99,51 miliona, a peti je Tetra Pak sa uvozom od 66,26 miliona evra.
Šesto mjesto zauzima Bajer sa tromjesečnim uvozom od 56,86 miliona evra, te Tigar tajers – 55,46 miliona, potom Željezara Smederevo – 44,67 miliona, Feniks farma-38,41 miliona i Impol Seval od 37,14 miliona evra.
Jedanaesti na listi je Roming elektroniks sa uvozom od 34,66 miliona, pa CT kompjuters -34,19 miliona, a slijedi Er Srbija sa 31,99 miliona, Filip Moris sa 30,06 miliona i na 15. mjestu je Porše SCG sa uvozom od 28,45 miliona u prva tri mjeseca ove godine. Tanjug
