BEOGRAD, ZAGREB, Dok ekonomski analitičari u Hrvatskoj ocjenjuju da srpska privreda, u cjelini, u ovom trenutku ima povoljnije uslove i podsticaje za privlačenje stranih investicija od Hrvatske, srpski analitičari ne dijele u potpunosti taj “ružičasti” pogled.
Srbija, za razliku od Hrvatske koja je još ranije skoro iscrpila prilike za ulaganja u najtraktivnije dijelove svoje privrede, još nije iskoristila sve takve mogućnosti, tvrdi visoki savjetnik u Kreab & Gavin Anederson u Briselu. dr. Vladimir Krulj.
“Kada se upoređuje investicioni potencijal Hrvatske i Srbije, činjenica je da je Hrvatska još ranije skoro iscrpila potencijale za investicije u najatraktivnijim sektorima, kao što su finansijski sektor i infrastruktura, ne računajući turizam”, kaže Krulj.
Vlada Srbije je, prema njegovom mišljenju, do sada dosta uspješno privlačila strane investitore, ali da bi u tome bila još uspješnija mora smanjiti birokratske prepreke i povećati pravnu sigurnost.
“S druge strane, Hrvatska je ulaskom u EU počela da primjenjuje strožije zakonodavstvo koje se odnosi na uslove poslovanja, što djeluje destimulativno za potencijalne ulagače, a to se vidi i u činjenici da su pojedine kompanije svoju proizvodnju preselile u okolne zemlje poput BIH”, kaže ekonomista Gavin Andersona.
Krulj vjeruje da Srbija ima, zbog svih navedenih razloga, dosta prostora za ulaganja u ključne ekonomske grane, poput poljoprivrede, energetike, infrastrukture i industrije, i liberalnije propise u poslovanju od zemalja članica EU, što joj daje prednost u odnosu na Hrvatsku.
Očekivani reformski potezi u Srbiji, poput izmjena Zakona o radu, pojednostavljenja birokratskih procedura i drugi, mogli bi ambijent za investicije u zemlji da učine još atraktivnijim, naglašava Krulj.
I ekonomista Sosijete ženeral banke u Splitu Zdeslav Šantić ukazuje ne neke, prema njegovim riječima, nesumnjive prednosti Srbije u odnosu na Hrvatsku, kad je riječ o privlačenju stranih investitora.
Šantić kao bitnu prednost Srbije ističe što ima najveće tržište u regionu, ali i još jednu pogodnost koja se ogleda u nižim troškovima radne snage.
“Srbija je najveća zemlja u našoj regiji, a samim tim je njeno tržište za strane investitore i najprivlačnije. Mora se imati u vidu, osim toga, da su troškovi, kad je riječ o prosječnoj bruto zaradi, u Srbiji niži bezmalo tri puta nego u Hrvatskoj”, kaže Šantić, navodeći razloge zbog kojih je Srbija sada povoljnije mjesto za investitore.
Kao najveću razliku koja ide u korist Srbije, kad je riječ o stvaranju ambijenta za ulaganje, Šantić navodi da su vlasti u Beogradu, od prije pet godina, kada je počela tekuća globalna ekonomska kriza, uvele niz podsticajnih mjera za nova ulaganja, dok takvih poteza u Hrvatskoj nije bilo dovoljno.
Zagrebački ekonomski analitičar Damir Novotni takođe ne isključuje da je Srbija trenutno, možda, u nešto boljem položaju, kad je riječ o ukupnom privrednom ambijentu, nego Hrvatska pa i Slovenija koja je još od 2004. u EU. Novotni, međutim, kaže da takav povoljniji ambijent u Srbiji može potrajati, ali samo dok se ne izjednači njen nivo privredne aktivnosti sa onim koji se već bilježi u Hrvatskoj i Sloveniji, jer za dalji, ozbiljniji, ekonomski pomak treba ostvariti sve ranije proklamovane, ali ne i sprovedene reforme.
Svi tri zemlje bivše Jugoslavije nisu se još sasvim “odlijepile” od pretranzicijskog modela privređivanja, nemaju još uvijek dovoljno jak srednji sloj preduzetništva i to je osnovni razlog što u nekim bitnim segmentima nisu ni zanimljive za obimnija strana ulaganja, objašnjava Novotni za Tanjug.
Profesor Ekonomskog fakulteta u Beogradu Ljubodrag Savić kaže da realni podaci o prilivu stranih direktnih investicija u Srbiju i Hrvatsku ne opravdavaju tvrdnje o boljem investicionom ambijentu u Srbiji nego u dvije nekadašnje republike bivše SFRJ.
Savić, naime, ističe da je tokom prvog polugođa ove godine priliv direktnih stranih investicija u Hrvatsku bio nekoliko puta veći u odnosu na ista ulaganja u Srbiji i to je realnost koja se mora uvažiti. Srbija tek treba da pređe “jako trnovit put u pristupu EU koji je Hrvatska veh prošla”, kaže Savić, uz napomenu da je kompletan privredni ambijent u novoj članici EU sada, u suštini, bolji nego u Srbiji.
“Investicioni ambijent u Srbiji treba dograđivati mnogo ozbiljnije nego što mnogi misle”, ističe Savić i napominje da će u mjeri u kojoj se budu još popravljali uslovi za spoljne ulagače te investicije biti u porastu.
Zemlje kandidati za ulazak u EU, a Srbija je sada u takvom statusu, uvijek su, kao što su raniji brojni primjeri pokazali, atraktivne za strane investitore, posebno one koji nisu iz Evrope, objašnjava Savić, uz napomenu da zbog toga i Srbija može, tokom narednih godina, vjerovatno računati na veći priliv takvih ulaganja. Tanjug