BIJELJINA – U odnosu na druge oblasti u prerađivačkoj industriji, a prema društvenom bruto proizvodu i investicijama, prehrambena industrija zauzima prvo mjesto, dok se prema broju aktivnih poslovnih subjekata i broju zaposlenih nalazi na drugom mjestu.
Kako ističe Slavko Stevanović, sekretar Udruženja za poljoprivredu, vodoprivredu, ribarstvo, prehrambenu i duvansku industriju u Privrednoj komori Republike Srpske, prema podacima APIF-a Srpske, krajem 2015. godine u prehrambenoj industriji bilo je 348 privrednih društava sa 6.816 radnika.
U njima je ostvarena bruto društvena vrijednost od 240 miliona KM i investicije od 77,5 miliona KM.
“U ukupnom učešću firmi, imovine, kapitala, prihoda i broja radnika, na prvom mjestu nalaze se mlinska industrija i stočna hrana, te prerada voća i povrća, proizvodnja piva, vina, žestokih alkoholnih pića i duvanskih proizvoda,te proizvodnja i prerada mesa. Tu je i proizvodnja pekarskih proizvoda i druge grane, jer treba imati na umu da značaj pojedinih grana/grupa te grana djelatnosti u prehrambenoj industriji zavisi od vrste pokazatelja koji se posmatra”, navodi Stevanović.
On ukazuje da se raspoloživi kapaciteti u granama privređivanja koriste između 40 i 80 odsto, što negativno utiče na konkurentnost, te da se u velikoj mjeri sirovine dobijaju iz uvoza.
Za razvoj prehrambene industrije postoje prednosti u pogledu raznovrsnosti i kvaliteta poljoprivrednih proizvoda.
“To su, prije svega, agroklimatski i geografski uslovi i mala zagađenost zemljišta i vode te blizine poljoprivrednih proizvoda te mogućnosti ugovaranja potrebnih količina, kao i tradicija u proizvodnji prehrambenih proizvoda i sve veći broj firmi koje imaju potrebne standarde kvaliteta proizvodnje”, objašnjava Stevanović.
Stepen razvijenosti je ispod navedenih prednosti, naročito ako se ima u vidu da je, i uz višegodišnji trend rasta pokrivenosti uvoza izvozom, uvoz na godišnjem nivou veći od izvoza za oko 500 miliona KM.
Prema njegovoj ocjeni, u sve većoj liberalizaciji spoljnotrgovinske razmjene domaći proizvođači su u neravnopravnom položaju, a u tome se veoma dobro snalaze “uvozni lobiji”, koji koristeću malu kupovnu moć stanovništva i često uvoze proizvode koji imaju manji kvalitet od domaćih proizvoda.
“Takve proizvode ne prate i adekvatno niže cijene, već su one u pravilu samo malo niže od domaćih, ali dovoljno da opredjeljuju građane pri kupovini, pri čemu uvoznici ostvaruju ekstra profit, što im još više jača poziciju u odnosu na proizvođače“, zaključuje Slavko Stevanović. Srna