BEOGRAD, I pored investiranih 25,97 milijardi evra od 2005. do 2011. godine, broj zaposlenih u Srbiji manji za 339.000 lica, piše Politika.
Od 2005. do 2011. godine u Srbiji je ukupno investirano 25,97 milijardi evra. I pored toga u martu 2012. broj zaposlenih smanjen je za 338.895 lica u odnosu na prosječan broj zaposlenih u 2005. godini, odnosno za 16,4 odsto, ukazuje ekonomista Miroslav Zdravković, urednik portala makroekonomija.
U protekloj deceniji drastično je produbljen i jaz između bogatijih i siromašnih područja u Srbiji, jer se najviše ulagalo u Beogradu i Vojvodini.
Verica Kalanović, ministar regionalnog razvoja i lokalne samouprave, nedavno je na skupu ekonomista na Kopaoniku izjavila: „Stanje na jugu naše zemlje u demografskom, ekonomskom i socijalnom smislu je katastrofalno.”
Podsjećanja radi, osnovna tema ovogodišnjeg 20. po redu „Srpskog Davosa” zvala se „Industrijalizacija i povezane teme”.
Kako nam se desila nikad vijeća nezaposlenost i nikad manja zaposlenost i pored, ipak, uloženih velikih para?
“Investiranje i njegov rast ne donosi dobrobit građana ako je usmjereno na uvoz, prateće djelatnosti i usluge”, kaže Zdravković.
“Uvoznicima i bankarima ono donosi profit i uvećava njihovo bogatstvo, a većini građana siromaštvo. Kod nas se nije ulagalo u razvoj proizvodnje za izvoz, nego u šoping mol ekonomiju”.
Tržni centri, kafići, pa i kapitalne investicije, nisu donijele radna mjesta. Zato se Dragan Marković Palma, gradonačelnik Jagodine, ne raduje velikim trgovcima, jer gase porodične radnje. Širenje trgovinskih lanaca ugasilo je desetine hiljada radnih mjesta i porodičnih trgovina.
Tako je nalagala logika profita, a sprovela „nevidljiva ruka tržišta.” Država je bila nijemi posmatrač.
Poređenja radi, u 2000. godini je u osnovna sredstva uloženo 1,6 milijardi dolara, a 2008. oko 12,7 milijardi. Za osam godina ovo ulaganje je povećano gotovo osam puta. Ali, najviše u nekretnine, trgovinu, finansije i saobraćaj, kaže Zdravković.
Umjesto da privatizacija oživi industriju, da je modernizuje, učini je konkurentnijom, poveća zaposlenost i izvoz, dogodilo se suprotno. Umjesto milion i nešto više zaposlenih devedesetih godina prošlog vijeka, u srpskoj industriji danas radi oko 300.000 ljudi. Industrija je 1990. godine stvarala oko 32 odsto bruto domaćeg proizvoda, a danas 17 procenata.
“Sadašnja industrijska proizvodnja u Srbiji stvara 40 odsto robe u odnosu na 1989”, kaže potpredsjednica Privredne komore Srbije Vidosava Džagić. “Ako nastavi da raste kao od 2001. godine, samo 0,7 procenata godišnje, ni do kraja 21. vijeka neće se vratiti na nivo iz prošlog stoljeća.”
Zašto su nam opustjeli mnogi dijelovi Srbije?
“Polovina od ukupne vrijednosti investicija u ovom periodu od pet godina uložena je u Beogradu – 12,96 milijardi evra”, odgovara Zdravković.
“Četvrtina u Vojvodini – 6,4 i po osmina u Šumadiji i zapadnoj Srbiji – 3,75 milijardi evra. U južnoj i istočnoj Srbiji – svega 2,7 milijardi evra.”
Najmanje investicija u posmatranom šestogodišnjem periodu imali su Toplička oblast – 75, Zaječarska oblast –100 i Pirotska – 146 miliona evra.
Shodno navedenoj raspoređenosti ulaganja, najmanji relativan pad broja zaposlenih imao je Beograd – 6,9 procenata, zatim Vojvodina – 17, dok je smanjenje u Šumadiji i zapadnoj Srbiji iznosilo 21, a u južnoj i istočnoj Srbiji 24,2 odsto.
Od zatečenog broja zaposlenih u ovom periodu bez posla je najviše ostalo ljudi u pirotskom kraju – 33,3, zatim u pomoravskom – 28,4, a najmanji u Braničevskoj oblasti – pet i Južnobačkoj 11,5 procenata.
U martu 2012. godine u 15 opština u Srbiji, u kojima je radilo 225.085 ljudi, što je 13 odsto od ukupnog broja, povećan je broj zaposlenih u odnosu na 2005. godinu. U vrhu ove liste su opštine sa investicijama većim od 10.000 evra po radnom mjestu, ali i opštine sa milim ulaganjima, kao što su: Rača, Malo Crniće, Tutin, Sjenica, Žabari i Aleksandrovac.
Zanimljivo je da je Novi Beograd sa oko 3,5 milijardi evra investicija u ovom periodu imao veću vrijednost ulaganja od južne i istočne Srbije – 2,7 milijardi i malo manju od Šumadije i zapadne Srbije – 3,75 milijardi evra. Najveći dio investicija u Novom Beogradu realizovan je neposredno pred krizu u 2007. i 2008. godini.
Poslije Novog Beograda, najviše je investirano u Novom Sadu – 2,3 milijarde evra, što je 35,5 odsto ukupnih investicija u Vojvodini. Još šest beogradskih opština je među prvih deset, zatim slijedi Niš sa 687 miliona evra i Kragujevac sa 522 miliona evra. U ovih 10 opština je uloženo 53,3 odsto ukupnih investicija.
Do 21. mjesta su još četiri beogradske opštine, slijedi Pančevo – 468 miliona evra, Požarevac – 459, Subotica – 409, Bačka Palanka – 307, Šabac – 305 i Zrenjanin i Valjevo sa po 288 miliona evra. Politika
