NEUM – U okviru „Energetskog samita u BiH 2023“ održana je prezentacija istraživačkog projekta „Model uspostave energetski nezavisnih opština u BiH“ koji su uz podršku Vlade Velike Britanije izradili Vjekoslav Domljan i Džemal Hadžiosmanović iz Centra za regionalne ekonomske studije.
Britanski ambasador Džulijan Rajli istakao je da je „kao promoter zelenog rasta, Ujedinjeno Kraljevstvo tu da pomogne BiH da ostvari ciljeve pravedne i inkluzivne energetske tranzicije koja podupire ekonomski rast.“
„Energetski nezavisne opštine mogu značajno doprinijeti napretku BiH na njenom putu energetske tranzicije, koja bi donijela trostruku korist: energetsku sigurnost, niže cijene električne energije, te čišći zrak“, istakao je Rajli.
Energetski nezavisne opštine predstavljaju opštine koje značajan dio energije koju troše stvaraju iz svojih vlastitih izvora obnovljive energije, te su manje zavisne o vanjskim izvorima.
Istraživački projekt „Model uspostave energetski nezavisnih opština u BiH“ obuhvatio je tri opštine – Jablanicu, Konjic i Prozor-Ramu – s ciljem ispitivanja što je potrebno preduzeti da ove tri opštine postanu energetski neovisne.
Ovaj model energetski nezavisnih opština podrazumijeva saradnju na proizvodnji električne energije iz vlastitih obnovljivih izvora energije između opštinskih ili gradskih vlasti, građana i lokalnih preduzetnika, putem javno-privatnog partnerstva. Na ovaj način opštine mogu uspostaviti energetske zajednice građana i preduzetnika koje bi stvarale vlastitu električnu energiju iz obnovljivih izvora i time rasteretile elektroenergetsku mrežu i doprinijele energetskoj sigurnosti.
“Polazeći od bh. realnosti, provođenje reformi, uključujući energetske, treba vršiti odozdo prema gore, pri čemu energetska nezavisnost mora biti veoma važan prioritet”, istakao je prof. dr. Vjekoslav Domljan.
Prema njegovim riječima, istraživanje je pokazalo da Konjic, Jablanica i Prozor-Rama mogu postići energetsku nezavisnost ulaganjem oko 137 miliona KM u razvoj 43 megavata solarnih elektrana, 15 megavata hidroelektrana i 24 megavata uskladištene energije na teritoriju ovih općina.
Osman Ćatić, gradonačelnik Konjica, jedne od opština obuhvaćenih istraživanjem, kazao je da „uvažavajući raspoloživost energetskih resursa na području Konjica koji raspolaže sa blizu 860 MW hidropotencijala, 300 MW solarnog potencijala i isto toliko vjetro potencijala, taj grad se može sa sigurnošću nazvati ‘energetski dijamant’.“
„Naše čvrsto opredjeljenje je da dio navedenih resursa primarno stavimo u funkciju zaštite industrijskih proizvođača i lokalnog razvoja. Kada govorimo o efikasnosti procesa dekarbonizacije energetskog sektora istu nije moguće provesti bez demokratizacije i privlačenja privatnog kapitala. Praktično, kroz uspostavlajanje lokalnog energetskog fonda koji će finansirati građansku energiju želimo dati doprinos demokratizaciji energetskog sektora i pokazati da je sličan fond moguće uspostaviti i na višim nivoima“, rekao je Ćatić.
Vlada SAD kroz Projekat asistencije energetskom sektoru Američke agencije za međunarodni razvoj (USAID EPA), Britanska ambasada Sarajevo, Evropska unija u BiH, Deutsche Gesellschaft für Internationale Zusammenarbeit (GIZ) u ime Savezne vlade Njemačke, Razvojni program Ujedinjenih nacija (UNDP) u BiH i Ministarstvo vanjskih poslova Češke, ovogodišnji su organizatori samita. Od 26. do 28. aprila Samit je okupio predstavnike izvršne i zakonodavne vlasti, stručnjake iz oblasti energetike i poslovne subjekte koji će kroz sedam tematskih panela, radionice te prezentacije aktuelnih projekata diskutovati o najaktuelnijim pitanjima energetskog sektora u BiH.
Najveći samit ove vrste u BiH ima za cilj da postavi najvažnija pitanja iz oblasti energetike i okupi ključne domaće i međunarodne aktere. Energetski samit u Bih 2023 organizuje se pod pokroviteljstvom Ministarstva spoljne trgovine i ekonomskih odnosa BiH, Državne regulatorne komisije za električnu energiju, Regulatorne komisije za energetiku Republike Srpske i Regulatorne komisije za energiju Federacije BiH.
CAPITAL: D. M.
