VAŠINGTON, Finansijska kriza je značajno uticala na penzione sisteme u državama Evrope i centralne Azije, a mnoge vlade su se našle u iskušenju da izvrše promjenu politike kao odgovor na rastuće deficite u penzionim fondovima, navodi se u regionalnom izvještaju Svjetske banke “Penzije u krizi”.
Svjetska banka navodi da uprkos težini ekonomske krize ona blijedi u poređenju sa demografskom krizom s kojom će se suočiti region. Ova globalna finansijska institucija apeluje na države da ne vrše promjene politike koje će biti usmjerene na rješavanje kratkoročnih fiskalnih problema, jer bi se oni tako dugoročno pogoršali. Stručnjaci Svjetske banke su zaključili da iako u Evropi i centralnoj Aziji ima penzionih sistema svih vrsta i veličina, nijedan se, bez obzira na to koliko dobro bio strukturiran, nije pokazao imunim na krizu.
“Nagli pad proizvodnje i smanjenje ukupne poreske baze smanjili su raspoloživa sredstva za isplatu penzija, dok su istovremeni rast nezaposlenosti, smanjenje plata i deprecijacija finansijskih plasmana negativno uticali na sisteme koji se finansiraju od doprinosa zaposlenih i poslodavaca”, izjavila je autorka izvještaja i vodeći ekonomista Svjetske banke za region Evrope i centralne Azije Anita Švarc.
Novo istraživanje je pokazalo da su te zemlje, kad ih je pogodio šok fiskalne neravnoteže penzionog sistema, počele da razmatraju i primjenjuju promjene politike kojima se povećavaju prinosi i smanjuju troškovi. Svjetska banka preporučuje, zavisno od zemlje, kombinaciju mjera, uključujući uvođenje inflatorne indeksacije penzija nakon penzionisanja, povećanje dobne granice za odlazak u penziju, izjednačavanje te granice za muškarce i žene, kao i ograničavanje prijevremenog penzionisanja.
Uporedo s objavljivanjem izvještaja Svjetske banke, agencija za rejtinge “Moody's” upozorila je da bi fiskalna kriza u Velikoj Britaniji, Njemačkoj, Francuskoj i SAD mogla potrajati nekoliko godina, ali da nisu ugroženi vodeći rejtinzi AAA tih zemalja. “Moody's” vidi skori završetak finansijske krize, ali upozorava da će zemlje s najvišim trostrukim A rejtinzima teže pribavljati novac koji bi im omogućio kresanje velikih državnih manjkova.
“Globalna makroekonomska i finansijska kriza možda je blizu kraja, ali aktuelna fiskalna kriza u čitavom nizu zemalja s najvišim rejtinzima vrlo će vjerovatno potrajati još nekoliko godina”, navodi se izvještaju “Moody'sa”.
Samo Irska ostala bez top rejtinga
I pored brojnih izazova s kojima se susreću, nijedna od 17 zemalja koja ima najviši AAA kreditni rejting se ne suočava s prijetnjama za smanjenje rejtinga.
Od izbijanja krize krajem 2007. godine Irska je jedina zemlja kojoj je agencija “Moody's” oduzela rejting AAA. U najnovijem izvještaju agencija je Irsku izdvojila kao jedinu zemlju s ranjivim rejtingom, napominjući da su njene državne finansije dostigle tačku s koje nema povratka u kategoriju trostrukog A rejtinga.
