BEOGRAD, Troškovi radne snage u Srbiji su na nivou od 33 odsto ukupnih troškova prosječnog preduzeća, što je daleko ispod industrijski razvijenih zemalja Evrope – tvrdi profesor Živka Pružulj s Katedre za ljudske resurse Beogradske bankarske akademije.
Dodaje da u Srbiji ne postoje jasni kriterijumi za mjerenje učinka zaposlenih, već da ih proizvoljno određuju menadžeri ili vlasnici, što značajno demotiviše zaposlene koji konrektno rade i žele da njihov rad bude nagrađen.
– Zaradama i modelima nagrađivanja na ovom području pristupilo se uglavnom kao pravu zaposlenih u skladu sa zakonskim odredbama i kolektivnim ugovorima na sasvim pojednostavljen način, koji je baziran na koeficijentu u odnosu na cenu rada, školskoj spremi ili diskrecionom pravu poslodavca da ugovori visinu zarade sa zaposlenim pojedinačno. Posledice takvog načina kreiranja sistema zarada izražene su u vidu niske produktivnosti, slabe konkurentnosti i visokih troškova rada preduzeća, ali i nezadovoljstva i apatije zaposlenih, koji rade za male i neredovne plate – ocijenila je profesorka Pružulj.
Objašavajući kako se kreira sistem zarada u Srbiji, ona ističe da se ovdje uglavnom plata utvrđuje kao fiksna – nepromenljiva kategorija na osnovu zakonski definisanih minimalnih pretpostavki, odnosno utvrđenih koeficijenata i školske spreme i beneficija kao zakonske kategorije.
– Nedavno istraživanje na uzorku od 208 ispitanika pokazuje da je takva praksa prisutna u više od 60 odsto preduzeća u Srbiji. Po nedavno objavljenim podacima, u Srbiji oko 650.000 zaposlenih prima platu sa zakašnjenjem, a oko 50.000 ne prima platu gotovo nikako.Svega 170.000 zaposlenih u privatnom sektoru prima platu na vreme u dan. Visoka plata ne obezbeđuje bezuslovno visoku motivaciju, ali suviše mala i nesigurna plata utiče na apatiju i nemotivisanost zaposlenih – kaže Živka Pržulj, dodajući da zarada ispod egzistencijalnog minimuma ne može obezbjediti posvećenost i produktivnost zaposlenih.
U Srbiji su, ističe ona, zarade najčešće tajna, iza koje se krije moć, voluntarizam i favorizovanje pojedinaca, tako da zaposleni često ne znaju na osnovu kakvih kriterijuma im se obračunavaju primanja.
– Pri tome se zanemaruje činjenica da su zaposleni racionalna bića i imaju sopstvenu percepciju o pravičnosti, koja utiče na njihovo zadovoljstvo/nezadovoljstvo, čija je posledica stepen zalaganja na radu, posvećenost i inovativnost. Zaposleni porede svoje sposobnosti, zalaganje i rezultate s nagradom, kao i s primanjima drugih zaposlenih i od procene pravičnosti zavisi njihovo ponašanje i buduće radno zalaganje – istakla je profesorka Pržulj. Danas
