BANJALUKA, Radovan Rodić, generalni direktor Ekonomskog instituta Banjaluka, kaže da ukoliko država želi da olakša život domaćoj privredi, mora održavati javni dug u prihvatljivim granicama, obezbijediti stabilnost cijena i nisku stopu inflacije, restrukturirati javnu potrošnju u pravcu racionalizacije troškova administracije i povećanja investicija, te smanjiti obim sive ekonomije i podsticati preduzetništvo.
Ekonomski institut Banjaluka i beogradski Ekonomski institut nedavno su potpisali Sporazum o saradnji. Šta potpisivanje sporazuma donosi u praktičnom smislu?
RODIĆ: Potpisivanje tog sporazuma rezultat je spoznaje Ekonomskog instituta iz Banjaluke i Ekonomskog instituta iz Beograda da će se kroz čvršće povezivanje i saradnju povećavati i razvijati naučnoistraživački kapaciteti i potencijali. Tradicija, znanje i iskustvo naša dva instituta garancija su uspješne realizacije sporazuma, o čemu će, nadamo se, najbolje da svjedoče rezultati zajedničkih istraživanja.
Konkretno za sada smo prepoznali tri područja naše saradnje: pokretanje časopisa Makroekonomske analize i trendovi za RS, restrukturiranje privreda Srbije i RS na osnovama komplementarnosti i energetski sektor u najširem značenju te riječi (proizvodnja, prenos, distribucija, tržišno restrukturiranje, zaštita životne sredine, energetska efikasnost i slično).
Prepoznajući potrebu regionalnog povezivanja, Ekonomski institut Banjaluka je, osim ovog, potpisao i Memorandum o naučno-tehničkoj saradnji s Institutom ekonomskih nauka iz Beograda, kao i Povelju o uspostavljanju asocijacije ekonomskih instituta jugoistočne Evrope, u kojoj su se, osim našeg instituta, našli Institut za ekonomiku Ljubljana, Ekonomski institut Zagreb, Institut ekonomskih nauka Beograd i Ekonomski institut Skoplje.
Da li stručna zajednica ekonomista prema vlastima i privrednoj zajednici upućuje prijedloge kako na lakši način izaći iz recesivnih vremena?
RODIĆ: Trenutna ekonomska situacija u RS pokazuje određene znake posustajanja, što i nije neko veliko iznenađenje, kako zbog dosta nesređene situacije u BiH u svakom pogledu, tako i zbog neminovnog uticaja svjetske ekonomske krize i otežanih uslova plasmana naših proizvoda i usluga na evropskom i svjetskom tržištu. Najnoviji zvanični statistički podaci o privrednim kretanjima u proteklom polugodištu nisu nimalo ohrabrujući.
Među njima je posebno zabrinjavajući pad proizvodnje u oblasti prerađivačke industrije, budući da je upravo to segment privređivanja koji bi trebalo da stvara veće šanse za zapošljavanje i tehnološki razvoj. Ekonomski institut je, osim niza projekata u kojima smo analizirali određena područja ekonomskog i socijalnog razvoja RS i BiH i predlagali konkretna rješenja za prevazilaženje uočenih problema, uradio strategiju razvoja RS do 2016. godine, koja na sveobuhvatan način nudi konceptualna rješenja za prevazilaženje mnogih uočenih problema u razvoju, naročito onih koji su vezani za efikasnost države, konkurentnost, korištenje prirodnih resursa, socijalnu koheziju i demografski razvoj.
Kakve aktivnosti bi vlasti trebalo da preduzmu kako bi olakšale “disanje” privredi i podstakle otvaranje novih preduzeća?
RODIĆ: Neophodno je kontinuirano održavati javni dug u prihvatljivim granicama, obezbijediti stabilnost cijena i nisku stopu inflacije, restrukturirati javnu potrošnju u pravcu racionalizacije troškova administracije i povećanja investicija, smanjiti obim sive ekonomije, podsticati preduzetništvo i ulaganja u prerađivačke kapacitete, štititi domaću privredu od nelojalne konkurencije na lokalnom tržištu, rasteretiti privredu, što prije uskladiti domaću regulativu sa standardima EU, unaprijediti korporativno upravljanje i upravljanje ljudskim resursima, razlike u primanjima u privredi i administraciji učiniti tolerantnijim i slično. Jednom riječju, privreda mora da postane stalna, svakodnevna briga državne administracije, budući da joj zdrava ekonomija bitno olakšava vođenje politike socijalne kohezije.
BiH posljednjih godina bilježi konstantan pad stranih investicija. Koji su to potencijali kojima bismo mogli privući njihov dolazak?
RODIĆ: Mnogo je pretpostavki koje treba ispuniti za privlačenje investicija, a na prvom mjestu, po mom mišljenju, su politička stabilnost BiH i uređenost sistema. Druge pretpostavke, kao što su kvalifikovana radna snaga, razvijena infrastruktura, zadovoljavajući nivo razvijenosti i primjene informaciono-komunikacionih tehnologija, razvijen obrazovni sistem i slično, takođe mogu, u konkretnim situacijama, opredjeljivati investitore za ulaganja, ali su pomenuta politička stabilnost i uređenost sistema ipak prioritetni faktori.
Na nama je da ponudimo uslove za investiranje i promovišemo raspoložive potencijale, a investitori su dovoljno vješti da sami sagledaju efekte svojih eventualnih ulaganja i donesu konačne investicione odluke. Ipak, strane direktne investicije same po sebi neće riješiti naše razvojne probleme, čak naprotiv, ukoliko dođu u nesređene uslove privređivanja, bez čvrstog i jasnog regulatornog okvira, mogu postati i kontraproduktivne, odnosno mogu, u pogledu ekonomskog i socijalnog razvoja, donijeti više štete nego koristi. Nama su potrebni društveno odgovorni investitori, koji zapošljavaju i redovno isplaćuju plate radnicima, uredno plaćaju poreze i druge obaveze prema državi, vode računa o zaštiti životne sredine, racionalno koriste prirodne resurse, vode računa o svojim kupcima, daju doprinos razvoju lokalne zajednice u kojoj posluju. Nezavisne novine
