BANJALUKA, Zbog loše privredne situacije i stanja opšte nelikvidnosti privrede Republike Srpske, unutrašnja dugovanja iz godine u godinu bilježe kontinuirani rast, tvrde privrednici i ekonomski analitičari.
Rješenje za rasterećenje dugova i poboljšanje uslova poslovanja za funkcionisanje domaćih preduzeća jeste stvaranje povoljnijeg poslovnog ambijenta.
Pero Ćorić, direktor sektora granskih udruženja Privredne komore RS, rekao je da je neto obrtni kapital preduzeća u RS iz godine u godinu sve manji, što znači da nelikvidnost privrede raste.
“Međusobna dugovanja između privrednih subjekata su velika, ali može se reći da je javni sektor generator unutrašnjeg duga, od lokalnih zajednica do fondova. Oni su veliki dužnici i samim tim generišu tu nelikvidnost”, rekao je Ćorić. Što se tiče zakona o rokovima za izmirenje novčanih obaveza RS, koji je u setu reformskih zakona, Ćorić smatra da je pitanje kada će ovaj zakon zaživjeti.
“Biće teško sprovodiv, iz razloga smanjenog obrtnog kapitala i nelikvidnosti privrede, a i sami privrednici se pitaju kako i na koji način će se to moći ispoštovati”, istakao je on i dodao da neće biti problema s privrednicima koji redovno izmiruju svoje obaveze, već da će u funkciji ovog zakona biti privrednici koji ne izmiruju svoje obaveze.
Kako navodi, u naplati potraživanja zastupljene su i bilateralne kompenzacije, odnosno kompenzacije između dva preduzeća, u slučajevima kada su izvodljive da se takva dugovanja zatvore robom ili uslugama.
“Mislim da to nije nešto puno izraženo u posljednje vrijeme. Kompenzacije robom, zbog nedostatka novca trebalo bi da daju efekat. Sprovode se, ali nemamo podataka o njihovoj zastupljenosti u nekoj većoj mjeri”, rekao je Ćorić.
Prema njegovim riječima, privrednici bježe od naplate svojih potraživanja preko sudova, zbog njihove opšte neefikasnosti.
“Iako privrednici znaju da će sudski ishod biti pozitivan, opet je upitno kada i na koji način će se moći naplatiti potraživanje. Sudski procesi su neizvjesni i dugo traju i mislim da ne daju efekte”, kazao je on i dodao da se tužba jedino isplati za sprečavanje zastarijevanja naplate duga.
Saša Grabovac, izvršni direktor Udruženja ekonomista RS – SWOT, rekao je da su unutrašnja dugovanja u privredi RS veoma velika i da poljednjih godina bilježe stalni rast.
“To je posljedica, prije svega, loše privredne situacije, odnosno lošeg poslovanja naših privrednih subjekata, a jedino rješenje za rasterećenje jeste poboljšanje uslova za funkcionisanje naših preduzeća kroz stvaranje povoljnijeg poslovnog ambijenta”, rekao je Grabovac i istakao da se tako mogu stvoriti pretpostavke za rješavanje opšte nelikvidnosti domaće privrede, koja je eskalirala u zadnjih nekoliko godina.
Prema njegovim riječima, novi zakon o rokovima bi trebalo da poboljša naplatu i da disciplinuje sve one koji se zadužuju i uzimaju robu ili usluge na odgođeno plaćanje.
“Takvi privredni subjekti moraju pažljivije da planiraju i opreznije računaju svoj ‘cash flow’, odnosno svoje tokove novca, jer u slučaju neplaćanja predviđene su sankcije”, kazao je on.
Grabovac smatra da će efikasnost ovog novog zakonskog rješenja zavisiti od njegove dosljedne primjene. Nezavisne novine
