BEOGRAD, Srbija se po visini minimalne mjesečne zarade koja iznosi blizu 180 evra nalazi na samom začelju u regionu, a niži minimalac jedino primaju radnici u Makedoniji i Albaniji, upozorili su danas predstavnici sindikata i poslovnih udruženja.
U prilog tome navode da je minimalac u Srbiji duplo niži od iznosa minimalca u Hrvatskoj, gdje je najniža naknada za rad utvrđena u iznosu od 396 evra.
Vlada Srbije posljednji put je donijela odluku o visini cijene rada prošle godine u septembru, kada je odlučeno da cijena rada po satu u 2015. godini iznosi 121 dinar, bez poreza i doprinosa za obavezno socijalno osiguranje.
Prethodno minimalna cijena rada u Srbiji nije bila povećavana od 2012. godine i iznosila je 115 dinara.
To praktično znači da je ove godine minimalna mjesečna zarada zaposlenog iznosila najmanje 28.430 dinara bruto, a oko 21.000 neto.
Sindikati upozoravaju da se ona mora povećati, jer spada u red najnižih primanja u regionu-svega 174 evra, a iza Srbije su jedino Makedonija sa 131 evra i Albanija sa minimalnom zaradom od 149 evra.
U BiH minimalna zarada iznosi 191 evro, Crnoj Gori 193 evra, Hrvatskoj 396 evra, a u Sloveniji čak 791 evra.
U Bugarskoj, koja je članica EU, minimalac iznosi 184 evra.
Kada je riječ o poređenju sa nekim razvijenim evropskim zemljama, u Njemačkoj je minimalna zarada 1.473 evra, Holandiji 1.502 evra, Luksemburgu 1.923 evra…
Predsjednik Samostalnog sindikata hemije i nemetala Srbije Ljubiša Nestorović precizirao je da oko 20.000 radnika u Srbiji prima minimalnu zaradu u preduzećima, ali da, sveukupno gledano, oko 150.000 radnika u Srbiji “radi u okvirima minimalne zarade”.
On je pojasnio da 20.000 ljudi prima minimalnu zaradu u preduzećima gdje postoje pravilnici o radu i kolektivni ugovori, da oko 50.000 njih prima više od minimalne zarade, a da im se doprinosi uplaćuju na minimalac, što kako je kazao, šteti i Fondu PIO i zdravstva, a posebno radniku kome će sutra kada ode u penziju primanja biti značajno manja zbog toga.
Procijenjuje se, kaže, da oko 70.000 ljudi isključivo prima minimalnu zaradu i oni uglavnom rade po kafićima i buticima, prodavnicama…
Kako je kazao, Srbija nedvosmisleno po najnižim primanjima zaostaje kako za regionom, tako i za evropskim zemljama.
“Primjera radi, cijena po radnom satu u Njemačkoj je osam evra, kod nas jedan evro… Tačno je da je Njemačka daleko ispred nas i spada u jednu od najjačih ekonomija, ali da li je zaista njemački radnik toliko puta bolji od našeg, siguran sam da nije”, ukazuje Nestorović.
Takođe ukazuje i da zabrinjava to što se u mnogim oblastima ne poštuje ni minimalna cijena rada koja je garantovana zakonom, pa se u nekim firmama u oblasti građevine i metalskoj industriji radnicima isplaćuju plate od svega 17.000 ili 18.000.
Zato se, kako je kazao, sindikati zalažu za to da se minimalna cijena rada poveća na 143,5 dinara po satu, ali se tome protive predstavnici poslodavaca koji smatraju da se za to još nisu stekli uslovi u privredi.
Radna grupa bi do kraja nedjelje trebalo da razmotri prijedloge svih članova Socijalno-ekonomskog savjeta, a odluka o visini minimalne cijene rada trebalo bi da “padne” u ponedjeljak, 14. septembra, dodao je.
Ukoliko se članovi SES-a tada ne dogovore, konačnu odluku donijeće Vlada Srbije.
I predstavnici sindikata čiji članovi ne učestvuju u radu SES-a ukazuju da se minimalac u Srbiji mora povećati.
“Saopšteno je da je industrijska proizvodnja u junu veća za 13 odsto u odnosu na jun prošle godine. To je dobro, ali je onda valjda i logično da i radnici koji su najviše doprinijeli ekonomskom rastu, dobiju barem minimum kroz povećanje minimalne zarade”, kaže predsjednica ASNS Ranka Savić Tanjugu.
Savić ukazuje da je problem u Srbiji visoka stopa poreza i doprinosa, velika opterećenja privrede kroz raznorazne takse i namete, usporene reforme, sigurnost plasmana kapitala…
Podaci ASNS pokazuju da minimalnu zaradu u Srbiji prima 35.000 radnika.
“Oni primaju svega 21.000 dinara, nerijetko od toga žive četvoročlane porodice, a veliki broj radnika prima i manje od minimalne zarade, između 15.000-16.000 dinara i to se dešava i pored zakonske odredbe da radnik ne smije da prima manje od minimalne zarade”, rekla je Savić.
Konsultant Mreže za poslovnu podršku Dragoljub Rajić mišljenja je da je osnovni faktor niskih zarada mali prihodi firmi, koji su značajno niži nego u drugim zemljama.
“Firme ovdje nemaju prihode i ne mogu da naplate svoja potraživanja po 140-150 dana. Pored svega toga, u zadnjih nekoliko godina imamo stalni pad kupovne moći, sve se manje robe i usluga proda i prihodi su manji”, rekao je Rajić Tanjugu.
Firme u Srbiji, osim što imaju prevelike rashode za sirovine i repromaterijale, imaju i velike rashode za zarade i doprinose, odnosno birokratski troškovi poslovanja su visoki.
“To iscrpljuje firme i izvlači novac iz njih i onda su zaposleni u njima žrtve tog sistema”, kaže Rajić.
On je ukazao i da svega 30 do 40 odsto zaposlenih u Srbiji ima zaradu iznad 350 do 400 evra koja se smatra prosječnom, pa su i po tome, ne samo po visini minimalca na evropskom dnu.
“Naši obrazovani i visoko- kvalifikovani ljudi su potcjenjeni u odnosu na Evropu, i plaćeni su 10 do 12 puta manje nego u Njemačkoj ili četiri do pet puta manje u odnosu na Sloveniju”, ukazao je Rajić.
Osvrćući se na to da sindikati ukazuju da radnici u nekim sektorima rade i za platu koja je niža od minimalca, on je rekao da taj problem postoji i u kineskim radnjama u Srbiji, u kojima radnici dobijaju svega 10.000 do 12. 000 dinara mjesečno.
“To je takođe protivzakonito, a niko im ne staje na put”, kategoričan je Rajić.
Minimalac bi, kako kaže, nedvosmisleno trebalo da bude neoporeziv.
“To u Srbiji nije slučaj pa se minimalna zarade koja je zaista veoma niska, još i oporezuje”, zaključio je Rajić. Tanjug
