BEOGRAD – Prema rezultatima Istraživanja o investicijama u centralnoj, istočnoj i jugoistočnoj Evropi (CIJIE) koje je sprovela Evropska investiciona banka (EIB), u drugom kvartalu 2022. godine preduzeća u ovim zemljama navela su da su se uslovi finansiranja drastično pogoršali, više od prosjeka u Evropskoj uniji (EU).
U istraživanju je navedeno da očekuju da će se ta “pooštravanja nastaviti u skladu sa opštim ekonomskim i političkim kretanjima”.
“Udio firmi koja troškove energije smatraju ograničenjem porastao je na 87 odsto. Uprkos tome, kompanije u regionu CIJIE planirale su da u 2022. godini investiraju više nego u 2021. godini. Jedan od podsticaja za to bila je pandemija, koja je ubrzala digitalizaciju, razvoj novih proizvoda i promjene u lancima snabdijevanja”, precizirano je u istraživanju.
Navedeno je da se primjena naprednih digitalnih tehnologija povećala i da je 67 odsto preduzeća navelo da koristi bar jednu takvu tehnologiju, a 27 odsto planira tokom naredne tri godine da ulaže u inovacije.
“Time će se smanjiti jaz u odnosu na SAD gdje trenutno ima oko 71 odsto kompanija koje koriste napredne tehnologije”, objašnjeno je u istraživanju.
Istraživanje se bavilo i klimatskim promjenama te kako one utiču na poslovanje.
“Iako je oko polovine firmi navelo je da klimatske promjene utiču na njihovo poslovanje, samo jedna trećina je poboljšala otpornost na fizičke klimatske rizike, pogotovo u Rumuniji (49 odsto) i Estoniji (40 odsto). Većina firmi preduzima mjere za smanjenje emisija gasova sa efektom staklene bašte, naročito u Rumuniji (93 odsto) i Poljskoj (90 odsto), ali nešto manje u Bugarskoj (70 odsto). Isto tako, preduzeća u regionu CIJIE sklonija su da prelazak na strože klimatske standarde vide kao rizik umjesto priliku, posebno u infrastrukturnom sektoru (41 odsto). U regionu koji je obuhvaćen istraživanjem, Litvanija ima najveći udio preduzeća koja su već investirala i planiraju da tokom naredne tri godine investiraju u rješavanje pitanja klimatskih promjena, a zatim slede Rumunija i Slovenija”, navedeno je u istraživanju.
Potpredsjednica EIB Liljana Pavlova je rekla da ovo ekonomsko istraživanje ističe da je uticaj aktuelne energetske krize čak i veći u regionu CIJIE nego u drugim dijelovima Evropske unije.
“Najbolji način da se podrži energetska sigurnost Evrope je kroz obnovljivu i održivu energetsku mrežu. Da bi se ubrzala zelena tranzicija i smanjila zavisnost regiona od fosilnih goriva, EIB planira da pojača finansiranje čiste energije i mobiliše do 115 milijardi evra sredstava za investicije u energetsku efikasnost, obnovljive izvore energije, mreže, kao i infrastrukturu za napajanje i skladištenje”, precizirala je ona.
Glavni ekonomista EIB Debora Revoltela je dodala da je niz šokova u prethodne tri godine nametnuo višestruke izazove preduzećima širom Evrope.
“Kompanije u regionu CIJIE dale su prioritet inovacijama, ostajući izvozno orijentisana i prihvatajući napredne digitalne tehnologije. Međutim, manje preduzeća u CIJIE ulaže u nematerijalnu imovinu, nego što je slučaj u EU kao cjelini. Neizvjesnost i nedostatak odgovarajućih vještina, zajedno sa troškovima energije, najznačajnije su dugoročne prepreke investiranju”, rekla je Revoltela.
