BEOGRAD, Kretanje kursa dinara u protekloj godini ni u najmanjoj meri nije ugrozilo cjenovnu i finansijsku stabilnost, saopštila je juče Narodna banka Srbije (NBS).
“Štaviše, inflacija se u toku 2014. kretala oko dva odsto, dok je učešće nenaplativih kredita u ukupnim (kreditima) stabilizovano“, navodi NBS.
Dinar je u 2014. oslabio prema evru za 5,2 procenta, a slična kretanja su zabilježena i u drugim zemljama regiona sa istim režimom deviznog kursa.
Poređenja radi, mađarska forinta je u istom periodu oslabila 5,7 procenata, poljski zlot za 2,7 procenta, a ruska rublja čak 36,3 procenata u odnosu na evro.
Dinar je u prošloj godini bio izložen deprecijacijskim pritiscima po osnovu faktora iz međunarodnog, ali i iz domaćeg okruženja.
Otvorenost srpske ekonomije i uključenost u međunarodne tokove kapitala nesumnjivo naglašavaju uticaj međunarodnih faktora na domaće devizno tržište.
Najveći dio faktora iz međunarodnog okruženja odnosio se na povećanu averziju međunarodnih investitora prema riziku, koja je dovela do povlačenja kapitala i u drugim zemljama u razvoju.
Početkom godine ovo je uzrokovano neizvjesnošću oko daljeg usmjerenja monetarne politike Federalnih rezervi.
Sredinom prošle godine su obnovljene turbulencije na međunarodnim tržištima zbog geopolitičkih tenzija u Ukrajini, zbog uvođenja sankcija Rusiji i usporavanja ekonomskog oporavka evrozone, što se negativno odrazilo na priliv kapitala iz inostranstva i domaći (srpski) izvoz.
Krajem godine negativne vijesti u vezi prekidanja projekta Južni tok, značajniji pad cijena nafte, pooštravanje sankcija Rusiji uz drastično slabljenje ruske rublje dodatno su izazvali pritiske na valute zemalja u razvoju.
Značajan uticaj na kretnje vrijednosti domaće valute imali su i domaći faktori, konstatuje NBS i navodi da je veća tražnja uvoznika energenata za devizama prije svega uzrokovana nezapamćenim majskim poplavama.
Neizvjesnost u pogledu intenziteta i obuhvata mjera fiskalne konsolidacije i strukturnih reformi dodatno su doprinijeli slabljenju dinara.
Takođe, povećanje tražnje banaka za devizama posljedica je težnje banaka za održavanjem valutne usklađenosti potraživanja i obaveza pri smanjenju valutno indeksiranog kreditiranja privrede i građana.
Najzad, krajem godine deprecijacijski pritisci na dinar bili su pojačani i kupovinom deviza nakon isplate dijela dobiti za 2013. godinu uspješnih domaćih preduzeća i banaka svojim matičnim stranim institucijama.
Narodna banka Srbije je u 2014. godini, nastojeći da ublaži prekomjerne kratkoročne oscilacije deviznog kursa, intervenisala u oba smijera – prodajom 1.880 miliona evra i kupovinom 260 miliona evra.
Kretanja na domaćem deviznom tržištu i u tekućoj 2015. godini će nesumnjivo biti pod uticajem međunarodnih faktora.
Od monetarnih politika najvećih centralnih banaka (pre svega FED-a i ECB-a) zavisiće i međunarodni tokovi kapitala i investicione strategije međunarodnih ulagača.
Srpska centralna banka očekuje da će sprovođenje mjera fiskalne konsolidacije i smanjenje eksterne neravnoteže, kao i zaključenje aranžmana iz predostrožnosti sa Međunarodnim monetarnim fondom, doprinijeti stabilizaciji kretanja na deviznom tržištu.
NBS će i u narednom periodu, kao i do sada, svojim aktivnostima nastojati da omogući nesmetano funkcionisanje deviznog tržišta, ostajući dosljedna svojim osnovnim ciljevima očuvanja cjenovne i finansijske stabilnosti, navedeno je u saopštenju. Tanjug
