BEOGRAD, Bruto domaći proizvod po stanovniku u Beogradu je u 2008. godini bio čak 16 puta veći nego u Topličkom okrugu, pokazuju podaci Republičkog zavoda za razvoj. Zarade su u prijestolnici bile četiri puta veće nego u Jablaničkom okrugu, gdje je isto toliko puta veća nezaposlenost nego u glavnom gradu. Iz Pirota se za tri i po decenije broj stanovnika smanjio za 28,5 odsto, dok se u istom periodu, u Beogradu, povećao za 32 odsto. Ovo su samo neke od brojki koje nedvosmisleno oslikavaju regionalnu polarizaciju Srbije.
Zahvaljujući najboljoj infrastrukturi, ali i demografskim pokazateljima, privredna snaga Srbije smještena je u Beogradu i Južno-bačkom okrugu. Jug takav standard decenijama sanja, a zbog loše povezanosti sa glavnim putnim pravcem, investitori zaobilaze i istočnu Srbiju. U Srbiji je tako 40 devastiranih i 42 nedovoljno razvijene opštine.
– Na osnovu indeksa razvojne ugroženosti (IRU), koji je utvrdio Republički zavod za razvoj na osnovu različitih parametara, odnos između najrazvijenijeg i najnerazvijenijeg okruga u Srbiji je jedan prema sedam – kaže Ivica Eždenci, direktor Nacionalne agencije za regionalni razvoj. – Najrazvijenije i najnerazvijenije opštine imaju odnos jedan prema 15.
Veliki problem u prethodnih nekoliko decenija je nizak natalitet u mnogim dijelovima Srbije i migracije stanovništva sa rubnih područja u lokalne centre i Beograd. Nedostatak ljudskih potencijala, privredna struktura, siromaštvo i infrastrukturna neopremljenost karakteriše opštine na istoku i jugu Srbije.
Srbija je usvojila Zakon o regionalnom razvoju. Vlada je nedavno pripremila i program za podsticanje ravnomjernog regionalnog razvoja, čiji je budžet 100 miliona evra. Do trenutka kada će Beograđanin i stanovnik Vladičinog Hana, koji je u februaru primio pet i po puta manju platu, živjeti približnim standardom proći će godine.
– Kada utvrdimo probleme i usvojimo mere, počinjemo sa konkretnim programima i projektima za jačanje i razvoj opština, regiona – dodaje Eždenci. – Cilj je ravnomjerniji razvoj regiona koji će omogućiti porast životnog standarda svih. To podrazumjeva završetak saobraćajne infrastrukture i veća ulaganja u određene regione, investicije, otvaranje novih radnih mjesta. Riječ je o dugoročnom radu.
Iskustvo SIEPE, čiji je zadatak da privuče strane investitore, pokazuje da je Beograd ulagačima sve manje zanimljiv. Sve dobre lokacije su već zauzete, a cijene svega, pa i radne snage sada su visoke.
Devastirane
Od 145 opština u Srbiji, njih 40 nosi epitet – devastirane. To znači da im je stepen razvijenosti niži od polovine republičkog prosjeka. Među njima su Merošina, Trgovište, Tutin, Bijela Palanka, Bosilegrad, Crna Trava, Vladičin Han, Mionica i Rača.
Približno isti broj, 42 opštine, spadaju u kategoriju nerazvijenih. Njihov stepen razvijenosti je između 50 i 80 odsto republičkog prosjeka. U njih spadaju Novi Pazar, Aranđelovac, Srbobran, Mali Iđoš, Leskovac, Ljig, Negotin, Aleksinac, Svilajnac, Knjaževac i Surdulica.
Visoka nezaposlenost
Prosek nezaposlenosti u Srbiji, u 2008. godini bio je 26,7 odsto. Podugačak je spisak opština u kojima je bez radne knjižice daleko veći broj ljudi. Za trećinu veću stopu nezaposlenosti od nimalo pohvalnog republičkog prosjeka imaju, između ostalih, Čoka, Kula, Odžaci, Loznica, Mali Zvornik, Trgovište, Bijela Palanka, Kuršumlija, Brus i Aleksinac. Novosti
