PARIZ, Pojava novih internet kompanija, kao što su Uber, Blablacar ili Airbnb, potresa tradicionalnu ekonomiju i može dovesti do otpuštanja miliona zaposlenih.
Bruno Tebul i Tijeri Pikar u knjizi “Uberizacija = urušena ekonomija”, predviđaju da će do 2025. biti ugušeno 3,5 miliona radnih mjesta zbog informatizovanja ekonomije, odnosno zbog, kako kažu, “uberizacije” poslovanja.
“Uberizacija je skorašnji fenomen, čija je direktna inspiracija kaliforinijska tehnološka firma Uber. To je neologizam koji može da se koristi kako bi se opisala startap djelatnost kroz numeričku platformu, koja omogućava povezivanje preduzeća i klijenata“, objašnjava Tebul, koautor djela “Uberizacija = urušena ekonomija”.
U početku, cilj startap preduzeća je bio da se prodrma tradicionalna, uređena regularna ekonomija. Tako je Uber prodrmao tradicionalno tržište taksista, kao i Blablacar – najveća platforma za djeljenje prevoza u Evropi.
Zatim SNCF francuski servis za prodaju autobuskih, voznih i avionskih karata, ili internet sajt Testamento koji nudi pravne savete notara u Francuskoj, turistička platforma Airbnb za rezervaciju smještaja…
Bjes taksista i loš bilans hotelijerskih grupacija odlično ilustruju nemoć tradicionalne ekonomije da se bori sa novim vidom ekonomije, navodi Tebul.
Preduzeća poput Air Francea, Danonea ili EDF, moraju da podstiču zaposlene da se usavršavaju kako bi što više udovoljili klijentima.
Danas snaga jednog preduzeća nije samo u jednostavnom nagomilavanju bogatstva, već u nematerijalizovanom kapitalu (ljudski kapital, socijalni kapital, inovacije, naučna istraživanja).
Na pitanje da li “uberizacija” ekonomije ugožava tradicionalni način zapošljavanja, francuski publicista odgovara da ona već pogađa sektor uslužnih djelatnosti, dok su neke profesije pošteđene, kao što su građevinari, inženjeri, jer je digitalna arhitektura suviše skupa.
Prema previđanju dvojice autora pomenute knjige, do 2025. godine 42 do 47 odsto sadašnjih poslova neće obavljati ljudi – već roboti. Prije svega, biće ugroženi bankari, notari, računovođe.
Najveći gubitnici biće manje kvalifikovana radna snaga, dok će uska elita viskokvalifikovanih u naučnom i tehnološkom sektoru biti najveći dobitnici.
“Uberizacija je odgovor na pružanje usluga u svakom trenutku, na svakom mjestu, po najnižoj cijeni. Ona je rezultat naše hiperkonekcije i naše hiperpotrošnje”, predočava Tebul.
Osim što podiže produktivnost, uberizacija bi, smatra on, mogla u državne kase da slije 30 miljardi evra prihoda godišnje i da podstakne dodatne privatne investicije, ali pod uslovom da vlade preduzmu sve moguće mjere da se njihove ekonomije i društva prilagode takvim “potresima”.
S tačke gledišta potrošača, ovakva evolucija tržišta rada je progres, ali iz ugla zaposlenih ona predstavlja nazadovanje. S jedne strane, radnoj snazi nudi se više mogućnosti, ali to sa sobom nosi i više rizika, a manje socijalne zaštite.
“Na vladama je da se prilogode novoj ekonomiji kako bi što boje rješile probleme sa kojima ćemo se sve više suočavati, kao što je pitanje otpuštanja radnika zbog automatizacije, ili način plaćanja radne snage koji rade u Uber sistemu”, zaključuje Tebul.
Čak 48 odsto radno aktivne populacije u Švajcarskoj biće zamenjeno mašinama u narednih 20 godina, pokazuje najnovija studija istraživačke kompanije Deloitte.
Među sektorima koji će biti najviše pogođeni ovim fenomenom predvodi industrija, ali će i zaposleni u uslužnoj djelatnosti i u administraciji takođe biti ugroženi. Automatizacija i robotizacija najviše će zahvatiti poslove koji se ponavljaju i koji su standardizovani, i u tom smislu za primjer ističu telefoniste, recepcionere ili blagajnike.
Međutim, kako naglašavaju istraživači, biće ugroženi i poslovi za koje je potrebna veća kvalifikacija, kao što su finansijski savetnici, agenti za nekretnine, ili optičari. B92, N1
