DABLIN, Ekonomska kriza ne prolazi. Da bi pokrila dugove, Srbija je zadužila svoje građane nekoliko generacija unaprijed, pišu Novosti. Svjetski novinarski samit održan je ove godine u Dablinu. Glavna tema bio je opasan i sve teži život poslenika sedme sile. Ekonomska kriza ne prolazi, pa siromašni i dalje plaćaju greške i nezajažljivost bogatih. Prava informacija o tome, međutim, teško stiže do javnosti. Tamo gdje su strah, bijeda i korupcija nema slobodnog novinarstva, zaključak je skupa.
Simbolično, baš je Irska dobar primjer posljedica cunamija koji je uzdrmao svjetsku ekonomiju. Samo prije jednu deceniju ova zemlja je navođena kao primjer ekonomskog čuda, evropski tigar, model koji su naši političari-ekonomski eksperti isticali u svakoj prilici.
Bum ove zemlje poguran je nepovratnim kreditima koje je Evropska unija davala nerazvijenim zemljama. Mjerili su se milijardama evra. Novac je bio namijenjen izgradnji infrastrukture i povećanju zaposlenosti, što je dovelo i do rasta državnih prihoda zbog povećanog priliva poreza i ostalih dažbina.
Sa višim zaradama, povećala se potražnja za stambenim objektima – mladi su kupovali kuće i stanove, a stariji, koji su ih već posjedovali, kupovali su veće… Izgradnja je buknula, potražnja se povećala, cijene su skakale. Početkom 2004. računalo se da će sljedeće biti potrebno 145.000 novih stambenih objekata. Izgrađeno ih je nešto preko 90.000. Cijena zemljišta za izgradnju skakala je bjesomučno, kao i plate zaposlenih u građevinstvu. Zbog nestašice radne snage u Irsku je došlo, trbuhom za hljebom, preko 200.000 Poljaka.
Naravno, tako nije moglo unedogled. U oktobru 2007. buknuo je problem sa bankarskom nelikvidnošću. Pod pritiskom Evropske centralne banke (čitaj Njemačke), irska vlada je bila primorana da uzima ogromne kredite. Da bi dug pokrila, Irska je zadužila svoje građane nekoliko generacija unaprijed.
Danas mnogi ljudi ne mogu da otplaćuju dugove za kuće. Raste broj onih koji moraju da se isele, banke preuzimaju vlasništvo nad objektima.
Mnoge strane firme, koje su “gurale” privredu zemlje, zatvorene su i premještene u zemlje gdje je radna snaga jeftinija, Poljsku i Mađarsku recimo.
I sada sve ide nizbrdo. Trenutno je bez posla 365.000 ljudi, 12,5 odsto radne snage. Najgore prolaze oni koji su uzeli veliki zajam za kupovinu kuće ili stana, a plata im je onda smanjena (i čitavih 30 odsto u državnoj službi), ili su izgubili poso i žive od socijalne pomoći.
“Svako ko je nezaposlen ima u Irskoj pravo na socijalnu pomoć, osim ako nije imao svoje preduzeće” – govori za “Novosti” Živko Jakšić, konzul Srbije u Irskoj.
“Pojedinac prima oko 190 evra nedjeljno, bračni par 330 nedjeljno, i oko 25 evra za svako dijete. Svi roditelji, radili ili ne, primaju dječji dodatak – 120 evra mjesečno za svako od prva dva djeteta, a 150 evra mjesečno za treće i svako sljedeće dijete. Ko živi u opštinskim kućama ili stanovima, plaća 10 odsto primanja za kiriju. Ko je na socijalnom, a u privatnom smještaju, takođe plaća 10 odsto primanja, a socijala plate ostalih 90 odsto, sa granicom mjesečne kirije od 950 evra. Ako je kirija vijeća, višak plaća primalac pomoći.”
Svi “na socijali” imaju besplatan gradski prevoz, besplatno zdravstveno (što mnogo znači, jer je pregled kod ljekara opšte prakse 50-60 evra), skoro besplatne lijekove. Državne penzije su oko 440 evra nedjeljno, sa svim beneficijama koje imaju “socijalci”. S obzirom na to da je zdravsto u krizi (čeka se mjesecima na pregled kod specijaliste…), mnogi plaćaju privatno zdravstveno osiguranje.
Srba u Irskoj ima oko 2.000. Većina radi u informatičkoj industriji, neki su zanatlije, a ima i nezaposlenih, koji žive od socijalne pomoći.
Bogatstvo za cigarete
Cijene hrane u Dablinu su nešto više od onih u Srbiji. Vekna hljeba je 1,9 evra, dva litra mlijeka 1,6 evra, ulje 2 evra, kafa u kafiću 2,5 evra, kolač tri, krigla piva 5, a kutija cigareta 10 evra. Novosti
