BEOGRAD, Srbija mora da se vrati industriji. To je jedan od važnijih ciljeva Prostornog plana Srbije. Za posljednje dvije decenije udio industrije u bruto društvenom proizvodu je sa 41,6 odsto pao na 15,6 odsto. U industriji danas radi čak 600.000 ljudi manje nego 1990. godine. Istovremeno je broj velikih industrijskih centara, koji zapošljavaju više od 20.000 radnika, sa devet – spao na dva. Od 17 srednjih centara, od 10.000 do 20.000 zaposlenih, opstala su četiri.
– Srbija mora da se vrati pre svega prerađivačkoj industriji – kaže Borislav Stojkov, direktor Agencije za prostorno planiranje.
– Neophodno je da sirovine koje imamo prerađujemo i izvozimo kao gotov proizvod. Tako se postiže veća cijena. Moramo se okrenuti visokotehnološkoj industriji, ali vodeći računa o lokalnim resursima. Ne smiju se ponoviti greške iz prošlosti i u vinogradarskom kraju praviti livnice.
Srbija, kako kaže Nacrt prostornog plana, treba da oporavi industriju, poveća njenu sektorsku i teritorijalnu konkurentnost i zaposlenost. To je moguće povoljnim infrastrukturnim i prostornim uslovima.
– Prostorni plan Srbije otvara mogućnost da svaka opština i svaki grad mogu na svojoj teritoriji da organizuju industrijski park ili industrijsku zonu – objašnjava Stojkov. – To zahtjeva inicijativu opštine, angažovanje opštine oko pripreme zemljišta, ali i podsticaj države. Treba sagledati sve lokalne resurse koji mogu da služe za industriju i da privuku investicije koje bi omogućile viši tehnološki nivo i proizvode namjenjene prije svega izvozu.
Da bi svaki kraj Srbije mogao da postane i industrijski centar neophodno je razviti infrastrukturu, najprije saobraćaj. Visokim ekološkim standardima treba zaštititi prirodnu sredinu i resurse.
– Izgradnja industrijskih zona biće nemoguća u malim opštinama koje nemaju kapacitete, ali će se dati prednost umrežavanju opština, kako bi one zajednički gradile – dodaje Stojkov. – Važan momenat je prelazak sa grinfild na braunfild investicije. Razlog je očuvanje poljoprivrednog zemljišta i korišćenje napuštenih objekata. Znam jedno malo mjesto u Austriji sa jedva 1.500 stanovnika. U starom objektu su napravili fabriku komponenti za navigaciju “Erbasovih” aviona. Jedno selo ima proizvod na najvišem nivou.
Novi gradovi
Prostorni plan Srbije će četiri sadašnje opštine – Vrbas, Kikindu, Pirot i Prokuplje, kandidovati za status – grada.
– Ne kandidujemo ih prema veličini, već zbog njihove pozicije – objašnjava Borislav Stojkov.
Ucrtano 250 lokacija
Podaci nadležnih institucija pokazuju da se sada na području Srbije nalazi i planira ukupno 250 industrijskih i investicionih lokacija površine 13.136 hektara u 81 opštini i Beogradu. Od sredstava Nacionalnog investicionog plana najavljena je izgradnja ili komunalno opremanje 64 industrijske zone i industrijskih parkova u 50 opština. Novosti