LONDON, Dužnička kriza u Evropskoj uniji predstavlja prijetnju za njen uticaj na zapadni Balkan, navodi agencija Rojters, ističući da su “finansijski vrtlozi” u Uniji neprijatno iznenadili vlasti država regiona koje su obećavale da će članstvo u bloku izliječiti sve bolesti.
“Politička klasa osjeća da je Evropska unija počela da izgleda manje atraktivno. Da li je vrijedno tako naporno pokušavati? Da li je vrijedno praviti toliko mnogo kompromisa?”, kaže neimenovani evropski diplomata.
Rojters u analizi navodi da je i prije globalne ekonomske krize postojala bojazan unutar nekih država EU zbog povećanja broja članica sa sadašnjih 27 i da evropske diplomate priznaju da je proširenje sada u drugom planu, uzimajući u obzir egzistencijalnu krizu koja potresa Uniju.
“U čemu je poenta ako je Evropa okrenuta sebi? Zašto prodavati porodično srebro ako je cilj dalek i neodređen?”, kaže diplomata.
Zapadne diplomate upozorile su da kriza ugrožava kredibilitet Unije kao pokretača stabilnosti i reforme u njenom vlastitom dvorištu, a da je privlačna snaga EU pokrenula bolne ekonomske i političke reforme u zemljama zapadnog Balkana.
Ta privlačna snaga Unije “smirila je nacionaliste u Srbiji, razoružala pobunjenike u Makedoniji i Hrvatsku učinila ozbiljnijom u iskorjenjivanju korupcije”, ocjenjuje Rojters.
“Slovenija je prva zemlja koja se pojavila iz pepela bivše Jugoslavije i ušla u EU, Hrvatska će to učiniti polovinom 2013. godine, a ostalim zemljama, uz Albaniju, rečeno je da će biti primljeni poslije. Ali kada?”, navodi Rojters u analizi.
Britanska agencija piše i da je podrška članstvu u Evropskoj uniji ostala relativno visoka na Balkanu i da ne postoji realna alternativa za taj region okružen sa svih strana državama članicama EU i kojoj je EU najveći trgovinski partner.
Gubitak uticaja EU je udarac naporima ka pronalaženju rješenja za veliki broj nesuglasica u regionu koji se još oporavlja od posljedica sukoba iz devedesetih.
Dok se članstvo Hrvatske sada čini neminovnim, nema rezultata pritisaka da suprotstavljene etničke zajednice u BiH poslije više od godinu dana od izbora formiraju Savjet ministara, napominje britanska agencija.
Kandidatura Srbije je talac, kako smatra Rojters, malo vjerovatnog zbližavanja s Kosovom, gdje Srbi dežuraju na barikadama podignutim protiv NATO snaga i Euleksa od jula.
Makedonija ne može da započne pregovore dok ne riješi 20 godina dug spor s Grčkom o imenu i umjesto toga “stremi otvorenoj nacionalističkoj agendi koja ljuti manjinske Albance”, kojih ima 25 odsto.
U Crnoj Gori podrška evropskim integracijama ostaje visoka iako je opala na 62 sa 75 odsto koliko je iznosila 2009. godine, navodi britanska agencija, pozivajući se na rezultate istraživanja Centra za demokratiju i ljudska prava.