BANJALUKA – Kada bi se prošla godina pokušala sažeti u jednu riječ, ta riječ bi definitivno bila sankcije, jer, sve što se dešavalo bilo je vezano za njih i za ono što su sa sobom donijele.
A donijele su nemir, kako za vlast, tako i za njima bliske firme jer su dobro uhodani putevi izvlačenja javnog novca presječeni. Bježanje od istih uvuklo ih je u lavirint u kojem i danas lutaju.
Kuriozitet je da su oni koji su godinama uzimali novac od građana na kraju tražili podršku od istih pravdajući to gašenjem na stotine radnih mjesta, ne računajući usput koliko bi se zdravih biznisa razvilo da se pare nisu dijelile samo njima.
Tajno zaduženje u inostranstvu i tajni ugovor sa Kinezima, izgubljena arbitraža sa Viaductom „teška“ 90 miliona KM, samo su još neke od stvari koje su obilježile godinu iza nas.
U prošloj godini i zakoni su nastavili da se derogiraju, populizam se širio, a uz relativizaciju takvih pojava u društvu je uspostavljen obrazac ponašanja u kojem se sve može opravdati i u kojem ne postoji osjećaj sramote bez obzira šta uradili.
Mi nismo željeli da budemo dio te priče. O svim tim pojavama smo pisali i na iste ukazivali.
Iza redakcije CAPITAL-a je još jedna izazovna, ali i veoma produktivna godina.
Zbog našeg rada su nas napadali, vrijeđali, tužili, ali su na kraju ipak morali priznati da smo u pravu i da je ono što smo pisali istina.
Na pres konferencije nismo išli kako bi držali mikrofone, već kako bi pitali, tražili pojašnjenja.
Izazovi pred nama su sve veći jer se do informacija sve teže dolazi, a što nam opet budi novinarski inat da guramo do kraja.
Ali, i pored silnih izazova naš tim je nastavio da se širi, a uveli smo i podcast kao novu formu.
Na samom koncu godine pokrenuli smo podcast CAPITAL TV koji je već na startu došao do velikog broja ljudi, a u kojem ćemo i u narednoj godini sigurno ugostiti brojne zanimljive i uspješne goste iz svijeta biznisa.
U namjeri da svojim čitaocima pružimo savremeniji i kvalitetniji pristup informacijama redizajnirali smo i sajt koji je zadržao svoje zaštitne boje, a omogućili smo vam i da nas podržite putem „Patreona“.
Svjetla naše redakcije biće ugašena nekoliko dana jer nećemo raditi u praznične dane. Tek onoliko da predahnemo. A onda nastavljamo, istim tempom.
Za vas, naše čitaoce, koji ste nam tokom cijele godine davali podršku, javljali se i ukazivali na sve anomalije spremili smo pregled najzanimljivijih i najčitanijih tekstova koji su obilježili ovu godinu.
JANUAR
U prvim danima januara otkrili smo da Vlada Republike Srpske kreće u rasprodaju zemljišta na Jahorini. Kupcima je u srcu ove planine ponuđeno 56 dunuma zemlje pod šumom koja će prethodno biti iskrčena. Jedini zainteresovani, koji je na kraju kupio zemlju bio je Srđan Klječanin Rufi i njegova kompanija „Drvo – export“ iz Teslića, inače odbornik SNSD-a u lokalnom parlamentu.
Ministar privrede i preduzetništva Republike Srpske Vojin Mitrović gradiće u Bileći na državnom zemljištu solarnu elektranu na preko 244 hektara vrijednu oko 230 miliona maraka. On je prvo tražio, a kasnije i dobio koncesiju preko preduzeća ”“Energy of the future” iz Bijeljine, čiji je osnivač njegova supruga Nela Mitrović.
Sektor javnih nabavki u Bosni i Hercegovini ove godine je zahvatila hiperprodukcija žalbi koju su izazvali profesionalni žalioci. Problem je dobio obrise pandemije, a eskalirao je toliko da je vlast bila prinuđena da mijenja Zakon o javnim nabavkama.
FEBRUAR
Administracija gradonačelnika Draška Stanivukovića potrošila je na milione maraka za razne parkove koji su se gradili mimo regulacionog plana, sa privremenim dozvolama, neriješenim imovinsko – pravnim odnosima i upitnim načinom finansiranja.
Bageri “Drvo-exporta” iz Teslića firme koja je na silu otvorila rudnik lignita u selu Bistrica kod Prijedora, preko noći potkopavaju njive i izlaze izvan koncesionog područja. CAPITAL je sve vrijeme pratio kako se prirodna bogatstva Srpske uništavaju u korist privatnog kapitala a na štetu građana i životne sredine.
MART
CAPITAL je tokom prošle godine obilazio velike fabrike koje su propale nakon privatizacije i podsjećao na njihov značaj koji su imale na privredu i građane. Jedna od njih je bila i „Šipad“.
Ana Moris, vršilac dužnosti pomoćnika ministra finansija SAD kazala je za CAPITAL da se banke i druge finansijske institucije koje obavljaju transakcije za osobe ili privredne subjekte pod sankcijama Sjedinjenih Američkih Država izlažu velikom riziku da se i same nađu u istoj situaciji. Ova izjava napravila je tektonske promjene u bankarskom sektoru BiH koji je nakon njenog upozorenja napravio zaokret prema sankcionisanim firmama i krenuo da odbija svaki vid saradnje.
Kako je Republika Srpska spremna bez uglja ostaviti svog najvećeg proizvođača struje – Rudnik i termoelektranu (RiTE) „Ugljevik“ i ugroziti svoju energetsku nezavisnost da bi još jednom u nizu pogodovala ruskom oligarhu Rašidu Serdarovu kršeći čak i evropske norme opširno smo pitali u tekstu iz marta ove godine.
APRIL
Ni ova godina nije prošla bez napada na naše novinare. Pišući o problemima „Drvne industrije Šipovo“ novinarka CAPITAL-a je u skladu sa rpfesionalnim standardima i radeći svoj posao pozvala većinskog vlasnika i načelnika opštine Milana Kovača da uzme izjavu, a on je brutalno izvrijeđao.
Izjava Ane Moris, vršioca dužnosti pomoćnika ministra finansija SAD krenula je da odzvanja po hodnicima banaka. U aprilu su ugašeni svi računi preduzeća u vlasništvu Gorice i Igora Dodika djece predsjednika Republike Srpske Milorada Dodika.
MAJ
Arbitražno vijeće u Londonu koje je odbacilo zahtjev Republike Srpske, odnosno BiH, za poništenje arbitražne odluke iz 2022. godine kojom je BiH obavezana da “Vijaduktu” isplati 90 miliona KM odštete.
Fočanski biznismen Gordan Pavlović, odnosno njegovo preduzeće „Pavgord“, postalo je jedini vlasnik zvorničke „Alumine“, otkrio je CAPITAL početkom maja. Pavlović nam je kasnije otkrio da mu je novac pozajmio vlasnik „Binga“ Senad Džafić.
Godišnja nagrada Kluba novinara Banjaluka dodijeljena je novinaru portala CAPITAL Darku Momiću Čkalji na “Off The Record” žurki.
JUN
Na tržištu kapitala Republike Srpske došlo je do borbe za prevlast između dvije struje u Centralnom registru hartija od vrijednosti, kao jednoj od poslednjih poluga za upravljanje sistemom. Okončan je nedavno, smjenom uprave i imenovanjem novog upravnog odbora.
Kompanija “Prointer ITSS” i sve članice “Infinity grupe”, kao i njihovi vlasnici, dodati su na OFAC-ovu listu sankcija Sjedinjenih Američkih Država. Biće to početak njihovog kraja, makar pod ovim imenima.
Vlasnik Turističke agencije „Travel for fan“ Saša Marković koji je jedan od optuženih u predmetu „Korona ugovori“ ponudio je Republičkom javnom tužilaštvu priznanje i nagodbu o kojoj bi Okružni sud Banjaluka trebao da se izjasni 5. jula. Kasnije je potpisao sporazum prema kojem je osuđen na deset mjeseci zatvora uz obavezu da vrati nezakonito stečenih 500.000 KM.
JUL
Predsjednik Republike Srpske Milorad Dodik pomilovao je pet osuđenika među kojima su i bivši pravobranilac Mirko Stojčinović i nekadašnji direktor bolnice u Doboju Mladen Gajić. Dodik je svoje zakonsko pravo iskoristio iako je Okružni sud u Banjaluci u oba slučaja dao negativno mišljenje.
Vlada Republike Srpske potpisala je tajni ugovor sa kompanijom ELINC iz Kine, koja je povezana sa vojnom industrijom, vrijedan čak 57 miliona maraka za nabavku softvera za digitalnu zaštitu u svim institucijama Srpske. Do danas iz Vlade nisu željeli da daju više detalja o ovom projektu pa je CAPITAL bio prinuđen da krene u sudski spor.
AVGUST
Gradonačelnik Banjaluke Draško Stanivuković spornom odlukom o zamjeni višestruko vrednijeg gradskog zemljišta pored zgrade Vlade RS za zemljište u naselju Česma kojom se gradu nanosi višemilionska šteta na direktan način je pokazao da su tvrdnje o „simbiozi“ i te kako utemeljene.
U ekskluzivnom intervju za CAPITAL dobitnik Nobelove nagrade za ekonomiju Joseph Stiglitz odgovarao je na pitanja o uticaju sankcija na rusku privredu, ali i o globalnim temama i izazovima.
SEPTEMBAR
Digitalizacija sektora obaveznog osiguranja u Republici Srpskoj i najavljena kupovina softvera izazvala je pravi mali rat na tržištu osiguranja RS.
Rektori, profesori fakulteta i njihovi posrednici uhapšeni u akciji “Klaster” na području Banjaluke, Mostara i Brčkog, zbog trgovanja falsifikovanim diplomama, “poslovali” su vrlo ležerno po uhodanoj šemi po kojoj su prodavali diplome medicine, prava, zaštite na radu, šumarstva, ekonomije i brojnih drugih zvanja.
Na poslovno-stambenom kompleksu “Grand Trade” u vlasništvu Mileta Radišića u “Picinom parku” u centru Banjaluke nezakonito je izgrađeno i nadograđeno više od 15.000 (bruto) metara kvadratnih, tržišne vrijednosti oko 40 miliona maraka, otkrio je CAPITAL u septembru ove godine. Bez obzira na dokaze koje smo iznijeli, nadležni nisu odreagovali. Uglavnom su se trudili da odgovornost skinu sa sebe i prebace na druge.
Uprava „Autoputeva Republike Srpske“ na čelu sa Nedeljkom Ćorićem (SNSD) nekoliko dana prije početka izborne kampanje donijela je odluku o raspodjeli skoro 900.000 KM kroz donacije. Novac je odobren za 185 projekata, a među onima koji su dobili najviše novca su udruženja i organizacije iza kojih stoje članovi SNSD-a.
OKTOBAR
Gradonačelnik Gradiške Zoran Adžić uz saglasnost Skupštine Grada u junu prošle godine prodao je 9.819 kvadrata gradskog zemljišta preduzeću „Projekt SN“ iz Dervente za 981.900 KM da bi derventska firma isto to zemljište već u februaru ove godine prodala njemačkoj kompaniji „Lidl“ za 3.456.000 KM, otkrio je CAPITAL.
NOVEMBAR
Nakon što je kompanija „Prointer“ usljed američkih sankcija ostala bez računa i mogućnosti da posluje, direktor i vlasnik kompanije Bojan Vujić počeo je da prebacuje potraživanja ove firme na svoje ime i krenuo u naplatu. Vujić je u dopisima koje je poslao javnim preduzećima koja imaju dug prema „Prointeru“ naveo da je sa svojom firmom napravio ugovor o ustupanju potraživanja, čime je on postao novi povjerilac.
Prvi puta od kako postoji Republika Srpska na dvije najvažnije funkcije u jednoj lokalnoj zajednici biće bračni par. Tekst o Pavlovićima privukao je veliku pažnju javnosti.
DECEMBAR
Premijer Srpske Radovan Višković smanjio je sebi budžet za narednu godinu za više od milion KM, dok je istovremeno predsjedniku Srpske Miloradu Dodiku povećao budžet za više od 21 milion KM.
Kontroverzni Denis Prcić iz Tuzle prijavio je policiji u Istočnom Starom Gradu da je od marta do novembra ove godine dao 130.000 evra poznatim osobama da ne bi narušavale ugled projekta „Trebević Hills“ koji se gradi na području Istočnog Starog Grada