BANJALUKA – Najveći fiskalni rizik u poslovanju od 21 javnog preduzeća, koje je pod posebnom prismotrom Vlade Srpske, ima Rudnik i termoelektrana (RiTE) “Ugljevik”, a slijede ga još sedam kompanija koje su svrstane u kategoriju visokog rizika.
Pokazuje to najnoviji izvještaj o fiskalnim rizicima javnih preduzeća koji se od 2023. godine izrađuje u Ministarstvu finansija Republike Srpske. Pomenuti izvještaj nadležni kroje s ciljem unapređenja upravljanja i nadzora nad poslovanjem javnih preduzeća i on obuhvata 21 javno preduzeće od posebnog interesa.
“Nakon preduzeća RiTE “Ugljevik”, koje ima najveći rizik u poslovanju i svrstano je u kategoriju pet, slijede preduzeća čije poslovanje se svrstava u kategoriju četiri, odnosno kategoriju visokog rizika, a to su “Šume”, “Elektroprivreda”, odnosno Matično preduzeće Trebinje, te Olimpijski centar (OC) “Jahorina”, “Aerodromi RS” i “Željeznice”. U istoj kategoriji su i “Elektro-Bijeljina” i “Elektrokrajina” Banjaluka”, navedeno je u izvještaju o fiskalnim rizicima javnih preduzeća.
Ostala javna preduzeća od posebnog interesa posluju sa umjerenim i manjim fiskalnim rizicima.
Analizom ključnih finansijskih koeficijenata javnih preduzeća od posebnog interesa u 2024. godini, evidentirano je pogoršanje pojedinih koeficijenata, kao i opšteg ranga rizika u odnosu na 2023. godinu.
Kada se sumira rezultat poslovanja 21 javnog preduzeća u Ministarstvu finansija RS došli su do podatka da je 17 njih ostvarilo ukupnu dobit od 52,3 miliona KM u 2024. godini.
“Neto gubitak perioda ostvarili su RiTE “Ugljevik”, “Željeznice”, “Šume”, “Aerodromi” i to u iznosu od 88,1 milion KM”, navode u Ministarstva finansija.
Ukupne obaveze 21 preduzeća od posebnog interesa bilježe pad od 3,2 odsto i na kraju prošle godine iznosile su 3,020 milijarde KM. Od tog ukupnog iznosa na kratkoročne obaveze otpada 53,1 odsto, a dugoročne 46,9 odsto.
Na adresu javnih preduzeća od posebnog interesa lani su stigle subvencije/grantovi i kapitalni transferi iz republičkog budžeta u ukupnom iznosu od 64,2 miliona KM, što je za 10,5 miliona KM ili 19,6 odsto više u odnosu na 2023. godinu.
“Za subvencije i grantove je izdvojeno 51,5 miliona, a 12,7 miliona KM za kapitalne transfere. Osim toga, lani su javna preduzeća od posebnog interesa dobila i 360,4 miliona KM za kapitalne investicije”, navedeno je u izvještaju.
U istom dokumentu naglašeno je i da su javna preduzeća izvršila ulaganja u nekretnine, postrojenja i opremu u iznosu od 314,5 miliona KM u toku 2024. godine. Ta ulaganja smanjena su za približno 56 miliona KM ili 15 odsto u odnosu na godinu ranije.
U Ministarstvu finansija osvrnuli su se i na izdate garancije na zaduženja javnih preduzeća.
“Stanje duga po osnovu zaduženja javnih preduzeća od posebnog interesa za koja je Vlada izdala garancije Republike Srpske sa krajem prošle godine iznose 498,2 miliona KM. Izdate garancije veće su za 180,9 miliona KM ili 57 odsto više u odnosu na kraj 2023. godine”, navedeno je u izvještaju Ministarstva finansija.
U izvještaju Ministarstva finansija RS navedeno je i da pokazatelji profitabilnosti, likvidnosti i solventnosti u poslovanju javnih preduzeća bilježe pogoršanje.
“Uzimajući u obzir analizirane pokazatelje profitabilnosti, prioritet u nadzoru je potrebno dati preduzećima koja posluju u kategoriji maksimalnog rizika, a to su “Željeznice”, RiTE “Ugljevik”, “Šume” i “Aerodromi”. Pokazatelji likvidnosti su ispod prihvatljivog nivoa ukupne likvidnosti”, stoji u izvještaju.
Analizom koeficijenata solventnosti evidentirani su problemi u solventnosti preduzeća koji posluju u kategorijama maksimalnog i visokog rizika, a to su RiTE “Ugljevik”, “Šume” i OC “Jahorina”. Glas Srpske
BROJKE:
17 preduzeća u plusu
dobit: 52,3 miliona KM
4 preduzeća u minusu
gubitak: 88,1 milion KM
3,020 milijarde KM obaveza
53,1 odsto – kratkoročne
46,9 odsto – dugoročne
51,5 miliona KM za subvencije i grantove
12,7 miliona KM za kapitalne transfere