BANJALUKA – Iako je priliv stranih investicija u BiH u prvih šest mjeseci ove godine veći za 66,2 odsto u odnosu na isti period lani, taj rast uglavnom je rezultat reinvestiranja od strane postojećih kompanija, dok novi investitori i dalje izbjegavaju ovdje da posluju zbog političke krize i slabe kupovne moći građana.
Kako navode za Glas Srpske u Agenciji za unapređenje stranih investicija u BiH (FIPA), u prvih šest mjeseci ove godine registrovano je 766,2 miliona maraka stranih ulaganja. Međutim, rast investicija od 66,2 odsto u odnosu na prošlu godinu uglavnom je, kako pojašnjavaju u agenciji, nastao zbog reinvesticija, ali i činjenice da su neke djelatnosti doživjele procvat i porast obima poslovanja tokom pandemije u prošloj godini.
“Sve to zahtijevalo je reinvestiranje u postojeće kapacitete i njihovo proširenje”, ističu u FIPA.
Na pitanje da li su pojedini najavljeni projekti u ovoj godini prolongirani ili otkazani, iz FIPA navode da su odluke o investiranju dug proces, kojem prethode brojne analize i studije izvodljivosti, a sve to iziskuje vrijeme. Ipak, naveli su da je jedan od projekata od kojeg se ranije odustalo bio “Bauhaus”.
“Prema ranijim navodima, od te investicije se odustalo zbog niskog životnog standarda građana i slabe kupovne moći. Takođe, ranije su neki investitori zbog političke nestabilnosti odustali od ulaganja u elektroenergetske projekte u BiH”, kazali su u FIPA.
Ekonomista Aleksandar Ljuboja kaže za Glas Srpske da se BiH nikada nije mogla pohvaliti većim obimom stranih investicija, a posebno u današnje vrijeme.
“Nikada stranih investicija kod nas nije bilo kao što su imale posttranzicione zemlje, poput Češke, Slovačke, Poljske. Te zemlje doživjele su bum u periodu dok smo mi bili duboko u političkim previranjima”, kaže Ljuboja.
Prema njegovim riječima, usljed svih tih nekadašnjih, ali i današnjih političkih nestabilnosti, propustili smo priliku da postanemo meta stranim investitorima iako za to imamo razne prednosti.
“Imamo jednu komparativnu prednost, poput blizine Evropske unije. Tu je zatim niska cijena električne energije i energenata, te relativno povoljan poreski ambijent. Ipak, sve povoljne komponente nisu dovoljne da ubijede strane investitore da je ovdje stabilno investirati”, navodi Ljuboja. On podsjeća da je BiH i pred pandemiju virusa korona bilježila minorno učešće stranih investicija u BDP. Dodaje i da odavno na ovim prostorima nemamo zvučnih i velikih imena stranih investitora, kao što je to slučaj u Srbiji koja je za veoma kratko vrijeme postala šampion po visini stranih ulaganja.
“Usljed stalnih trvenja između dva entiteta i tri naroda, BiH nikako da krene na put koji bi privukao strane investitore. Moramo stvoriti stabilnu političku atmosferu, a zatim razviti putnu mrežu, elektroenergetsku infrastrukturu, kao i sve ostalo što je potrebno da bismo privukli nove investitore”, poručio je Ljuboja.
Posmatrano po djelatnostima, najviše stranih investicija u ovoj godini u BiH realizovano je u oblasti finansijske uslužne djelatnosti.
“Značajna povećanja stranih investicija registrovana su, između ostalog, i u trgovini na veliko”, naveli su u FIPA. Glas Srpske
