BANJALUKA, Centralna banka BiH uništila je u prošloj godini 10,47 miliona komada novčanica konvertibilnih maraka raznih apoena, jer su bile pohabane i nepodobne za platni promet.
Prema podacima Centralne banke, lani je uništeno i 6.164 komada kovanog novca.
– Količinski gledano, u 2018. godini u odnosu na godinu ranije uništeno je 3,9 miliona komada novčanica manje, odnosno nominalne vrijednosti 262 miliona KM – naveli su u Centralnoj banci BiH.
Osim toga, navode u Centralnoj banci, lani je registrovan ukupno 2.381 komad falsifikovanih novčanica i kovanog novca svih valuta i apoena.
– Falsifikovanih novčanica konvertibilne marke bilo je 535 komada, najviše u apoenu od 100 maraka, odnosno 214 komada ili 40 odsto. U istom periodu registrovano je 1.538 falsifikata kovanog novca konvertibilne marke, i to najviše u apoenu od jedne marke, čak 93,82 odsto – naveli su u Centralnoj banci.
Podsjećaju da primaju oštećene novčanice i kovanice KM od fizičkih lica koja podnesu zahtjev za zamjenu u slučaju većih oštećenja, ukoliko su ispunjeni uslovi koji su propisani da bi se izvršila zamjena.
– Konvertibilne marke nepodobne za opticaj se uništavaju na visoko sofisticiranim mašinskim sistemima. Najveće količine uništenih novčanica su pohabane novčanice koje su usljed upotrebe dotrajale, te im je znatno smanjen kvalitet papira i boja, odnosno svojim izgledom nisu podobne za dalji opticaj. Oštećeni kovani novac je novac koji je iskrivljen, okrnjen, nagrizen, odnosno koji je izgubio autentični oblik – istakli su u Centralnoj banci BiH.
Ekonomisti ističu da je habanje novca, posebno papirnog, nešto sasvim normalno u cijelom svijetu, te da se predviđaju određene količine za zamjenu svake godine.
– Evidentno je da se smanjuje količina novca koju Centralna banka uništi iz tih razloga. Prije dvije godine imali smo rekordan iznos oštećenog i uništenog novca i tada smo se suočili sa pojavom namjernog uništavanja novca ispisivanjem raznih simbola na novčanice. Zahvaljujući medijskoj kampanji koja je tada sprovedena, vidljivi su rezultati i takvih slučajeva je sve manje – rekao je za “Glas Srpske” član Udruženja ekonomista RS SWOT Aleksandar Ljuboja i naveo primjer Makedonije, koja je uvela specifična vlakna zahvaljujući kojima su novčanice otpornije.
Dodao je da, imajući u vidu životni standard, građani više računa vode o čuvanju novca, a sve je izraženiji i trend bezgotovinskog plaćana, što smanjuje habanje i uništavanje gotovog novca u platnom prometu.
Evri
U Centralnoj banci BiH ističu da je lani registrovano 215 komada falsifikovanih novčanica evra, a najviše u apoenu od 50 evra, odnosno 99 komada.
– Registrovane su i 93 falsifikovane novčanice drugih valuta i to 40 komada švajcarskih franaka, 25 komada britanske funte, 21 komad američkih dolara i sedam falsifikata turskih lira – kažu u Centralnoj banci. Milijana Latinović/Glas Srpske
