SARAJEVO, Sažetak Procjene potreba za oporavkom i sanacijama nakon razarajućih poplava u BiH pokazuje da ukupne ekonomske posljedice ove katastrofe iznose 3,98 milijardi KM, te da su najviše pogođeni privatni sektor, porodična, mala, srednja i velika preduzeća, poljoprivredni proizvođači, uključujući i neutvrđen broj ugroženih sektora građana.
U saopštenju Delegacije EU u BiH podsjeća se da su svi nivoi vlasti u BiH proveli Procjenu potreba za oporavkom i sanacijama nakon razarajućih poplava koje su zahvatile velike dijelove BiH od 14. do 19. maja.
Svjetska banka, UN i EU, u okviru Zajedničke deklaracije potpisane 2008. godine, podržale su ovaj proces pružanjem resursa i tehničke podrške.
Prema glavnim nalazima sažetka za Federaciju BiH, ukupne posljedice, odnosno štete i gubici iznose 2,03 milijardi KM, za Republiku Srpsku 1,89 milijardi KM, a za Brčko distrikt 57,89 miliona KM.
Procjena je obavljena za šest sektora i tri tematske grupe, čime su obuhvaćena djelimično ili potpuno uništena sredstva koja će morati da budu popravljena, zamijenjena ili obnovljena.
Takođe, procijenjeni su povezani gubici koji uključuju gubitke u proizvodnji, prihodima, domaćinstvima i zapošljavanju, kao i smanjen pristup uslugama i robama, povećanje troškova za društvo i vlasti, te izmijenjeni rizik.
U sažetku se navodi i da se procjenjuje da su štete i gubici tokom poplava dostigli vrijednosti od gotovo 15 odsto bruto društvenog proizvoda /BDP/, pri čemu štete čine 9,3 odsto BDP-a, a gubici 5,6 odsto BDP-a, što je oko 2,49 milijardi KM štete i 1,49 milijardi KM gubitaka.
Najteže pogođeni privredni sektori su poljoprivreda, transport i proizvodne djelatnosti, a kao rezultat toga očekuje se ovogodišnji pad privrede u BiH od 0,7 odsto.
Kada je riječ o štetama u poljoprivredi, koja je i dalje jedna od najvažnijih privrednih grana u BiH, poplavama je pogođeno oko 70.000 hektara obradivog zemljišta i usjeva koji su zahvaćeni u različitim stepenima razvoja, a za 25.000 domaćinstava trajno je promijenjena struktura prihoda i egzistencije.
Prema sažetku procjena od poplava, 30 opština u Republici Sprkoj i 22 opštine u Federaciji BiH bilježe ozbiljne štete po životnu sredinu i infrastrukturu, živote i dobrobit.
Podsektor usjeva trpi najveći dio šteta i gubitaka, dok je stočarstvo drugi najviše pogođeni podsektor, a u manjoj mjeri pogođeni su ribarstvo i šumarstvo.
Ukupne štete procjenjuju se u iznosu od 204,09 miliona KM, od čega 91,74 miliona FBiH, 105,55 miliona Republika Srpska i 6,8 miliona Brčko distrikt, ne uključujući štete na poljoprivrednim gazdinstvima, stanovanju, navodnjavanju i agroprerađivačkoj industriji.
Kada je riječ o štetama u obrazovanju, procjenjuje se da je direktno pogođeno 60.000 djece i da je infrastruktura u obrazovnom sektoru pretrpjela štete na 121 objektu, od kojih je 13 obdaništa, 81 osnovna škola, 22 srednje škole, jedna škola sa učeničkim domom i četiri visokoškolske ustanove.
U dokumentu koji je objavila Delegacija EU u BiH se, između ostalog, procjenjuje da se ukupni troškovi za aktivnosti obnove iznose 27,7 miliona KM, te naglašava da je faza rekonstrukcije u kratkoročnom periodu od presudne važnosti i da treba biti dovršena prije početka ove školske godine.
Kada je riječ o stambenom sektoru, naglašava se da je teško procijeniti uništenje domaćinstava i vrijednih predmeta poput dokumentacije, porodičnog nasljeđa i drugih dragocjenosti, kao i da je poplavljeno više od 43.000 kuća i stanova, te da su 1.952 kuće uništene u klizištima.
Ukupan obim štete i gubitaka iznosi 886,40 miliona KM, od čega 424,9 miliona u FBiH, u Republici Srpskoj 443,3 miliona KM, te 18,2 miliona KM Brčko distrikt.
U 81 opštini pogođenoj poplavama i klizištima, bilo je zaposleno 466.000 lica, a u vrijeme procjene više od 3.000 ljudi izgubilo je posao, a ocjenjuje se da za 13.500 ljudi prijeti visoki rizik od gubitka radnog mjesta, odnosno niski i srednji rizik za 50.171 lica. Srna
