BIJELJINA, Poljoprivredni institut Republike Srpske na dobrom je putu da postane referentna institucija za analizu kvaliteta biljnih ulja i biogoriva, a već se uspješno bavi eksperimentalnom proizvodnjom biodizela, rekao je šef Zavoda za industrijsko bilje Poljoprivrednog instituta dr Miloš Nožinić.
Zavod za industrijsko bilje Poljoprivrednog instituta Republike Srpske obavlja eksperimentalu proizvodnju biodizela od marta prošle godine, uz finansijsku pomoć Ministarstva nauke i tehnologije i Fabrike za proizvodnju jestivih ulja “Bimal” iz Brčkog.
Aktivnosti ovog zavoda od početka istraživanja dopunjava i prati laboratorija Zavoda za agrohemiju i agroekologiju na Poljoprivrednom institutu Srpske.
Najveći napredak u vezi sa ispitivanjem kvaliteta biodizela predstavlja uvođenje metoda za utvrđivanje sadržaja metil estara masnih kiselina propisanog standardom EN 14103. Ovo je najsigurniji hemijski pokazatelj kvaliteta biodizela, a trenutno ga u BiH obavlja jedino navedena laboratorija.
“Značaj laboratorijske kontrole kvaliteta biodizela za proizvođače je ogroman, jer im ukazuje na greške u tehnološkom postupku proizvodnje biodizela, te ih usmjerava na metode rješavanje problema”, napominje Nožinić.
On kaže da jedinstvenu sirovinu za proizvodnju biodizela i tehničkih ulja predstavlja repičino ulje i da ohrabruje to što su ove godine uvedeni podsticaji za proizvodnju uljane repice.
Nožinić smatra da je isplativa nabavka prese za hladno cijeđenje ulja i reaktora za proizvodnju dizela ako proizvođač posjeduje veće obradive površine za sjetvu uljane repice, te da tako postaje nezavisan od nestabilnog tržišta naftnih derivata, a i doprinosi zaštiti životne sredine.
Odluka o pokretanju proizvodnje biodizela, između ostalog, zavisi od raspoloživog zemljišta i mašina, podsticajne politike, cijene repromaterijala, klimatskih uslova, a Nožinić poručuje da mu se svi zainteresovani za proizvodnju i kontrolu kvaliteta biodizela i hladno cijeđenih ulja mogu obratiti za savjet.
On ističe da su na Poljoprivrednom institutu u Banjaluci stečena značajna iskustva u proizvodnji biodizela iz korištenih ulja.
Pokazalo se da su fritezna ulja često veoma degradirana zbog prevelikog broja prženja, tako da je količina triglicerida iz kojih se dobija biodizel – premala.
“To je posljedica niskog nivoa svijesti ugostitelja, te nedostatka kontrole kvaliteta korištenog ulja koje vrše nadležne institucije. Što je još pogubnije, ova ulja sa povećanim kiselinskim stepenom i raznim kancerogenim materijama najčešće završavaju kao komponenta stočne hrane”, pojašnjava Nožinić.
Proizvođači biodizela u većim gradovima uglavnom se odlučuju za sakupljanje korištenih ulja.
“Potencijalni sakupljači ulja žale se na komplikovanu i skupu proceduru za dobijanje ekoloških dozvola za rad. Tako se od sakupljanja ulja pravi nauka, a u praksi sve ostaje isto uz neprekidnu priču o energetskoj krizi i energetskim vizijama”, zaključuje Nožinić.
U BiH najmanje četiri miliona litara korištenog ulja kroz sudopere dospijeva u kanalizaciju, zemljište ili vodotoke.
Sva biogoriva imaju perspektivu zbog ekoloških, strateških i ekonomskih razloga. Ekološke prednosti biodizela jesu da nema čađi, ne sadrži sumpor, to je biorazgradivo gorivo, manji je rizik od požara. Srna
