BEOGRAD, Turisti iz Srbije se od svih Evropljana najmanje žale na turističke agencije, ali su i jedini koji gotovo nikada ne idu na izlet.
Kupuju najjeftinije aranžmane, 75 odsto njih iznajmljuje apartman i hranu nosi od kuće.
Tako bi najkraće izgledao „foto-robot“ srpskog turiste koji je svake godine sve siromašniji, tolerantniji i ljetuje – iz navike.
– Sezona će po broju prodatih aranžmana biti deset odsto bolja od prethodne, ali će oko 800.000 naših turista koji na odmor odlaze posredstvom agencija potrošiti manje nego lani – procjenjuje Aleksandar Seničić, direktor Asocijacije turističkih agencija JUTA. – A prošle godine potrošili su manje nego pretprošle. Agencije rade sa minimalnim maržama, kreditiraju putnike koji plaćaju na rate, čekovima, pozajmicom, karticama.
Procjena je zasnovana na činjenici da su, i pored porasta broja putnika i noćenja, aranžmani koje uplaćujemo jeftiniji, a nepisano je pravilo da se za džeparac obično ponese onoliko koliko je plaćen i aranžman. Ali, obrni-okreni, more i sunce po bijelom svijetu odnese nam milijardu evra.
Grčku već čitavu deceniju niko ne može da pomjeri sa Olimpa, omiljene destinacije turista iz Srbije. Od 841 milion evra, koliko su prošle godine potrošili van zemlje, čak 142 miliona ostavili su Grcima. Samo tokom ljeta sjever Grčke dobije srpsku „finansijsku injekciju“ od 80 miliona evra. To Srbiju svrstava u zemlje koje najviše „pomažu“ Grčkoj da izađe iz krize. Pritom, riječ je samo o zvaničnim podacima Narodne banke Srbije, bez uračunatog keša koji turisti potroše u supermarketima, kafanama, buticima. Turskoj „ostave“ 62 miliona evra, što je 20 miliona evra više nego što naši turisti potroše u susjednoj Crnoj Gori i 40 miliona više nego što ostave Hrvatskoj.
Rani buking je bio 30 odsto bolji nego lani, a uplate za ljeto počele su da stižu još u decembru. Dobar dio apartmana i hotela bio je prodat već do kraja februara.
– Grčka ostrva su nas prijatno iznenadila, pa će najviše čartera biti za Krf, Rodos i Krit – kaže Milan Lainović iz „Belvija”.
– Dodatne kapacitete uzeli smo za Kefaloniju i Zakintos. To znači da su se turisti uželjeli grčkih ostrva i putovanja avionom. Primjetili smo i da više, praktično, ne postoji treća destinacija. Naime, Grčka ubjedljivo vodi, Turska je druga i trećeg – nema.
Turisti izbjegavaju Egipat i Tunis, iako tamo više nema nereda, a cijene su niske. Španija je svake godine sve skuplja, pa broj turista na Majorci i Kosta Bravi opada. Destinacije u Italiji bilježe konstantan rast. Bugarska se na opšte iznenađenje „vratila u igru“, što svjedoči o platežnoj moći.
Uprkos povećanju tražnje za aranžmanima sa avionskim prevozom, sada 75 odsto turista ljetuje u apartmanima, putuje cijelu noć autobusom i na ljetovanje nosi hranu u koferu. Procenat žalbi turista u odnosu na broj ostvarenih aranžmana iznosi 0,04 odsto, što je evropski minimum. U zemljama EU žalbe iznose i po tri odsto prodatih aranžmana.
Od EU Srbije se razlikuje i po paradoksu da, dok u Evropi raste broj individualnih putovanja, u Srbiji, od ukidanja viza, raste broj organizovanih putovanja. Sada taj odnos iznosi 90 odsto za putovanja preko agencija i 10 odsto za individualce. To čudi samo laike, jer po cijeni aranžmana ne može da se plati smještaj i prevoz.
– Našim ljudima kao da je ljetovanje postalo posljednji bedem dostojanstvenog života – kaže Seničić. – Najbolja godina za srpski turizam bila je 1996. kada su serije čartera odvodile turiste širom Mediterana. Odsjedali su u odličnim hotelima i odredišta birali po ponudama izleta.
Imućniji
Najplatežniji turisti, prema riječima turističkih radnika, mogu se podijeliti u više grupa. Prvi odavno imaju nekretnine u inostranstvu, pa sami putuju. Novopečeni bogataši su najčešće čuli samo za Kubu i Tajland, pa te aranžmane i uplaćuju. U treću grupu spadaju državni službenici koji sada važe za viši srpski srednji sloj i oni, prema tvrdnjama iz turističkih agencija, najčešće pune čarter avione. Na kružne ture i egzotična putovanja, najčešće idu obrazovani ljudi koji imaju dobre penzije, prihode iz inostranstva, ili za njih namenski štede godinama. Novosti