SARAJEVO, Planirana dobit Centralne banke BiH u idućoj godini, koja ide u državni budžet, manja je za osam miliona KM od ovogodišnje i trebalo bi da bude 10 miliona.
U Nacrtu budžeta institucija BiH i međunarodnih obaveza BiH, koji je 19. novembra usvojen u Savjetu ministara, istaknuto je da su smanjeni prihodi iz dobiti od Centralne banke rezultat preliminarne procjene koju je ova banka dostavila u septembru. Iz Centralne banke tvrde da je planirana manja dobit posljedica ekonomske krize i njenog uticaja na finansijska tržišta, mada su predstavnici Misije MMF-a sredinom novembra u Sarajevu saopštili da su “smanjeni stresovi na finansijskom tržištu Evrope”.
“Najduža ekonomska kriza u istoriji uveliko utiče na stanja na finansijskim tržištima, a trenutna situacija je takva da ne omogućuje prihode na razini onih od prije nekoliko godina, to jest iz vremena od prije izbijanja svjetske ekonomske krize”, odgovorio je Igor Soldo, portparol Centralne banke BiH.
On je precizirao da je Evropska centralna banka spustila kamatnu stopu na najniži nivo u istoriji.
“Uzimajući u obzir sve navedeno, kao i čitav niz drugih okolnosti koje determinišu prihodovnu stranu finansijskog plana, prihodi su planirani u manjem iznosu nego proteklih godina”, istakao je Soldo, dodavši da sve ovo “ne znači da će prihodi i biti ostvareni u planiranom obimu, nego u zavisnosti o stanju navedenih parametara mogu biti veći ili manji”.
Svjetska ekonomska kriza počela je 2009. godine, a samo godinu kasnije iz dobiti Centralne banke BiH u državni budžet uplaćeno je oko 19,9 miliona KM. Naredne dvije godine ta dobit je rasla, da bi dio koji u ovoj godini ide u budžet institucija BiH spao na 18 miliona KM.
Azra Hadžiahmetović, profesorica na Ekonomskom fakultetu, smatra kontradiktornim podatke o manjoj dobiti i njihovo povezivanje sa krizom, jer i Svjetska banka i MMF govore o ekonomskom oporavku BiH.
“Nejasno je sve to jer su prihodi iz dobiti Centralne banke bili mnogo veći u jeku ekonomske krize u odnosu na te koji su planirani za 2014. godinu. Nisam sigurna ima li to smanjenje dobiti veze sa podmirivanjem većih potreba entitetskih budžeta”, izjavila je Hadžiahmetovićeva, koja je i poslanik SBiH u parlamentu BiH, koji treba da odobri državni budžet.
Njen kolega sa Ekonomskog fakulteta Ano Domazet i poslanik SDP-a u bh. parlamentu kaže da prihodi Centralne banke zavise isključivo od stanja na međunarodnim tržištima novca gdje stalno padaju kamatne stope na depozite i ne zavise od ekonomskih pokazatelja BiH, koji bilježe blagi rast.
“Prihodi Centralne banke BiH ostvaruju se od plasmana njenih rezervi, a trenutno u svijetu vlada politika jeftinog novca, male su kamate kako bi se stimulisao ekonomski oporavak”, objasnio je Domazet.
Napominje i da je CB specifična organizacija sa svojim prihodima i rashodima sa čijom dobiti entiteti nemaju ništa nego se njen dio usmjerava u državni budžet, a dio u kapital banke, čime ona jača svoju stabilnost.
Zadatak banke
Iz Centralne banke BiH podsjećaju da je ovo u osnovi neprofitna organizacija čija je osnovna zadaća održavanje monetarne i finansijske stabilnosti, a ne ostvarivanje dobiti.
Uprkos tome, istakli su, banka je u proteklom trogodišnjem razdoblju (2010-2012. godina) u budžet institucija BiH uplatila oko 68 miliona KM.
Uplate dobiti CB u budžet bh. institucija
2010. godina – 19,91 milion KM
2011. godina – 27,56 miliona KM
2012. godina – 20,48 miliona KM
2013. godina – 18 miliona KM (plan)
2014. godina – 10 miliona KM (plan)
Nezavisne novine
