BRATISLAVA, Slovačka je na ivici krize vlade zbog neslaganja oko ratifikacije antikriznog plana zone evra, a ministar finansija Ivan Mikloš najavljuje moguće istupanje iz zone evra.
“Slovačka treba da odustane od evra, ako Evropska centralna banka bude spasavala Španiju kao što spašava Grčku i Irsku”, smatra ministar finansija.
Od 17 zemalja zone evra samo parlamenti Slovačke i Malte nisu još dali saglasnost za proširenje kreditnih mogućnosti Evropskog fonda finansijske stabilnosti do 440 milijardi evra kako bi se spasila sama ideja zajedničke valute.
Zašto se tako inati mala Slovačka?
Slovački analitičar Dušan Kerni objašnjava da Slovacima “dolazi otrežnjenje poslije 1 000 dana života sa evrom u novčaniku”.
“Kako smo se radovali, kako smo pozdravljali stupanje u jedinstveni valutni savez EU! Ko bi mogao da pomisli da će se javno mnjenje tako naglo promijeniti. Danas svako pažljivo prati sve što se dešava u Briselu, shvatajući da od rješenja visokih činovnika EU direktno zavisi blagostanje porodice” – navodi Kerni i dodaje:
“Najviše uznemirava to što se vladajuća koalicija u slovačkom parlamenti u suštini podijelila u pogledu evra. Ako se orijentacija na evropsku valutu u zemlji nastavi, postaviće se pitanje reorganizacije vlade, ili prevremenih izbora. U Bratislavi su zaređali visoki činovi EU koji ubjeđuju da se podrži reforma Fonda, inače će navodno Slovačka izgubiti povjerenje velike Evrope”.
On, ipak, misli da će glasanje u parlamentu proći povoljno za pristalice reforme fonda stabilnosti mada nije ubjeđen da je beskrajna pomoć dužnicima optimalna varijanta za razrješenje krize.
Tržište evra treba da se reguliše – smatra Kerni. Ovi mehanizmi su poznati – opšta blagajna, potpuna kontrola budžetskih troškova svake zemlje, emisije dužničkih hartija od vrijednosti.
Ipak, potpuna kontrola budžetske politike koja se vrši spolja znači gubitak dijela suverenitata! Da li je Slovačka na to spremna?
“Ako sa glavnim trgovinskim partnerom Njemačkom imamo zajedničku valutu, finansijski instrumenti treba da budu zajednički. Gubitak dijela suvereniteta je očigledno neizbježan. A kakva je alternativa? Dalji pad? Još do nedavno Slovačku su navodili kao primjer zemlje sa visokim tempom ekonomskog napretka. A šta vidimo danas?
Umjesto planiranih 3,6 odsto pominje se cifra od 2,3. Čak i manje. Sve to izaziva kod ljudi razočaranje, sumnju u ispravnost pridruživanja zoni evra. Između ostalog, mehanizama izlaska iz nje nema. Naši susjedi Česi tu ne žure. I imaju mogućnost da sami upravljaju svojim finansijama” – zaključije Kerni.
U ovom teškom trenutku za zonu evra ruski premijer Vladimir Putin ponudio je formiranje jedinstvenog ekonomskog prostora EU i Evroazijskog saveza koji se formira – podsjeća Glas Rusije.
“Taj prijedlog dostojan je ozbiljnog razmatranja! Projekat Putina sasvim je realna perspektiva, mada ne tako brzo. U kontekstu kataklizmi evra, rublja djeluje pouzdanije. Zbližavanje sa partnerom koji ima takvu valutu moglo bi da doprinese stabilnosti evropskog tržišta”, smatra slovački ekspert Dušan Kerni.
