BANJALUKA, U prvom polugodištu ove godine u BiH je otkriveno 427 falsifikovanih novčanica konvertibilne marke (KM), čija je ukupna apoenska vrijednost dostigla gotovo deset hiljada maraka.
Ostalih falsifikovanih valuta je mnogo manje u opticaju, ali je njihova apoenska vrijednost znatna.
Mnogo puta u svakodnevnom razgovoru čuje se konstatacija: “Da sam štampam pare, ne bi ih mogao naštampati dovoljno”. Ipak, u posljednje vrijeme sve je više onih koji su odlučili da to i provjere.
Nabavili su malo kvalitetnije računare, kolor štampače i skenere i krenuli u “biznis”. Falsifikovanje novčanica očigledno je unosan posao. Oni koji se time bave ne biraju mnogo i čini se da je njihovo jedino geslo: “Što više – to bolje”.
Falsifikuju se novčanice raznih valuta i apoena, pa čak i kovanice za čiju izradu je potrebna malo komplikovanija oprema. Međutim, niko još pouzdano ne zna kolika je na taj način nezakonito pribavljena imovinska korist.
Neke grube računice pokazuju da je samo u prvom polugodištu ove godine u BiH otkriveno 427 falsifikovanih novčanica KM, čija je ukupna apoenska vrijednost 9.620 maraka. Ako se tome doda i 728 registrovanih falsifikovanih kovanica KM u različitim apoenima – jasno se može zaključiti da je vrijednost falsifikovanih novčanica i kovanica KM samo u prvom polugodištu u BiH 11.118 maraka.
Prema podacima koje je nedavno saopštila Centralna banka BiH, u prvom polugodištu ove godine najčešće je falsifikovana novčanica od 20 maraka i u tom periodu otkrivena su 233 falsifikata.
U tom periodu pronađene su i 92 falsifikovane novčanice od 10 maraka, 81 novčanica od 50 maraka. Među falsifikovanim kovanicama najviše je bilo onih od jedne marke – čak 513 komada i 185 komada falsifikovanih kovanica od pet maraka.
Tako je u prvom polugodištu ove godine otkriveno 7,29 odsto više falsifikovanih novčanica KM nego u isto vrijeme prethodne godine.
Iako su i ovi podaci alarmantni, jer je u prvom polugodištu ove godine u BiH registrovano 1.312 komada falsifikovanih novčanica i kovanica svih valuta i apoena, teško je povjerovati da će falsifikatori do kraja godine dostići prošlogodišnje rezultate.
Prema podacima Centralne banke BiH, lani je u BiH otkriveno čak 7.454 komada falsifikovanih novčanica i kovanica svih valuta i apoena. To je više čak za 59,34 odsto nego u istom periodu 2010. godine.
Od tog broja uglavnom su falsifikovane novčanice i kovanice KM, iako nije zanemarljiva ni vrijednost falsifikata novčanica ostalih valuta.
I prošle godine u BiH u opticaju su najčešće mogle da se pronađu falsifikovane novčanice u apoenima od 20 i 50 maraka. Vrijednost samo ovih falsifikata premašila je cifru od 25 hiljada maraka.
Kada bi tome dodali i sve ostale falsifikovane novčanice i kovanice KM koje su otkrivene u opticaju u prošloj godini, iznos bi sigurno bio neuporedivo veći. Međutim, mnogo unosniji biznis za falsifikatore su bile novčanice evra, američkog dolara, švajcarskog franka i još nekih valuta.
Podaci Centralne banke BiH govore da je prošle godine falsifikatorima uspjelo da puste u opticaj 319 neispravnih novčanica evra. Najviše ih je bilo u apoenima od sto evra, 135 novčanica i 102 novčanice apoenske vrijednosti od 20 evra.
Ako se zna da je zvaničan kurs 1,95 maraka za jedan evro, nije teško izračunati koliko su na taj način falsifikatori pribavili protivpravno imovinsku korist.
Taj trend nastavljen je i u ovoj godini. U prvom polugodištu u opticaju je otkriveno 137 falsifikovanih novčanica evra, što je za 18,1 odsto više nego u istom periodu prošle godine. Bile su uglavnom apoenske vrijednosti od 50 ili sto evra. Samo 20 novčanica imalo je apoensku vrijednost od 20 evra.
U posljednje vrijeme u BiH otkrivena je i znatna količina falsifikovanih novčanica drugih valuta različite apoenske vrijednosti. Poređenja radi, za cijelu prošlu godinu u opticaju u BiH otkrivene su 82 falsifikovane novčanice američkog dolara i njihova apoenska vrijednost iznosila je uglavnom sto dolara.
U prvom polugodištu ove godine registrovano je tek 18 falsifikata američkog dolara, od kojih je 17 imalo apoensku vrijednost od 100 dolara.
U istom periodu u BiH je registrovana i po jedna falsifikovana novčanica britanske funte vrijednosti od sto funti i jedna novčanica od 1000 švajcarskih franaka.
Uprkos značajnim ulaganjima u zaštitu novčanica od falsifikovanja i pojačanu preventivu i u bankama i u istrazi i prevenciji ovih krivičnih djela, falsifikatori ipak nekako uspijevaju da puste u opticaj znatne količine neispravnog novca. Srna
