Prema podacima Organizacije UN za nauku i kulturu /UNESKO/ i Organizacije za ekonomsku saradnju i razvoj /OECD/, broj nepismenih odraslih osoba trenutno se u svijetu procenjuje na 862 miliona.
Od tog broja dvije trećine su žene, a 113 miliona nepismenih su djeca.
“Znanje čitanja i pisanja je osnovno u borbi protiv siromaštva” – naglašava UNESKO, povodom Međunarodnog dana pismenosti – 8. septembra.
Međunarodni dan pismenosti proglasio je UNESKO 1967. godine, s ciljem da se svake godine, bar na taj datum, istakne važnosti čitanja i pismenosti u životu pojedinca i društva u cjelini.
U podsaharskim zemljama živi 75 odsto nepismenog stanovništva, gdje ženska djeca uopšte ne idu u školu, a zatim slijede jugozapadna i istočna Azija i arapske zemlje.
Prema podacima UNDP-a, u BiH je 5,4 odsto nepismenih.
Poredeći sa ostalim zemljama u regionu, Albanija ima manji broj nepismenog stanovništva – 1,3 odsto, u Hrvatskoj taj procenat iznosi 1,9, a u Sloveniji jedan odsto.
Iako u UNDP-u kažu da ove podatke treba uzimati sa rezervom, oni su trenutno jedini postojeći.
Obrazovanje, odnosno puna pismenost odraslog stanovništva, i danas je i u razvijenim zemljama jedna od osnovnih tema, jer globalizacija svjetske ekonomije zahtijeva dobro obučenu i obrazovanu radnu snagu.
Do polovine prošlog vijeka koncept pismenosti podrazumijevao je elementarnu analfabetsko-jezičku i matematičku orijentaciju, a to znači osnovno savladavanje vještina čitanja i pisanja.
Od 1964. razvija se novi pristup, odnosno funkcionalno opismenjavanje i pismenost, a osnovu ovakvog koncepta čini odnos između pismenosti i privrednog razvoja.
Prema definiciji Projekta međunarodne pismenosti odraslih /IALS/, pismenost se danas definiše kao “prozna pismenost”, odnosno razumijevanje i korišćenje informacija dobijenih iz tekstova, “dokumentaciona pismenost”, što podrazumijeva informacije koje se nalaze u različitim formularima, te “kvantitativna pismenost”, tj. razumijevanje izvještaja o stanju na računu u banci, određivanje poreza, kamata i drugo.
U najnovijem istraživanju Projekta IALS-a obuhvaćeno je šest zemalja OECD-a, SAD, Kanada, Njemačka, Holandija, Švedska i Švajcarska.
Ustanovljeno jeda najviši nivo pismenosti imaju Švajcarci – 35 odsto, a da za njima slijede Amerikanci sa 20 odsto.
Krajem 20. i početkom 21. vijeka na svjetsku scenu “stupa” takozvana nova pismenost, odnosno informatičko opismenjavanje, eksplozija novih formi komunikacija u vrlo kratkom vremenskom periodu.
Procjenjuje se da danas više od milijarde ljudi koristi Internet, a više od dvije milijarde mobilne telefone.
