SARAJEVO, U BiH je tokom prošle godine “oprano” 30,44 miliona maraka, što je za 84 odsto više nego u 2011. godini, a zadržane su tradicionalne tehnike “pranja” kroz bankarski sektor, izvlačenje novca iz privrednih društava putem ofšor kompanija, krijumčarenje gotovine i slično.
“Pranje” novca
Finansijsko-obavještajno odjeljenje Državne agencije za istrage i zaštitu (SIPA) BiH registrovalo je 13 krivičnih djela, tri manje nego 2011. godine i podnijelo sedam izvještaja protiv 36 osoba i 14 pravnih lica.
– Iako je registrovano manje krivičnih djela, ukupan iznos “opranog” novca obuhvaćen izvještajima iznosi više od 30,44 miliona KM, što je za 84 odsto više u odnosu na 2011. godinu, kada je taj iznos bio 16,50 miliona – navedeno je u izvještaju o stanju bezbjednosti u BiH u 2012. godini koji je usvojio Savjet ministara.
Ističe se da materijalna šteta prouzrokovana počinjenim krivičnim djelima iznosi 24.672.838 KM, što je znatno više u odnosu na uporedni period kada je bila 1.586.122 KM.
Zbog sumnje na “pranje” novca, a na osnovu zakonskog ovlašćenja, u 2012. godini izdato je 18 naloga za privremeno obustavljanje transakcija.
– Rješenjem Suda BiH i Okružnog suda Banjaluka, novčana sredstva u iznosu od 1.354.917 KM, 155.811 evra i 1.071.428 kuna privremeno su oduzeta i deponovana na transakcijski račun do okončanja postupka – podaci su resora bezbjednosti.
Ističe se da je i dalje prisutna pojava da kriminogena lica novac stečen nezakonitim aktivnostima, kao što su utaja poreza, krijumčarenje visokotarifne robe, narkotika i slično, nastoje da što prije legalizuju.
Jedan od uobičajenih načina “pranja” novca i dalje je ulaganje u pokretnu imovinu (automobile, jahte) i nepokretnu imovinu, kao što su zemljišta i stanovi.
– Kako bi prikrili porijeklo nelegalnog novca, pojedina kriminogena lica sa prostora BiH i dalje izbjegavaju da novac stavljaju na transakcijske račune, otvorene kod banaka u BiH, zemljama regiona i EU. Jedan dio tog novca posuđuju, uz kamatu drugim kriminogenim licima i svojim bliskim vezama, dok dio koriste za kupovinu nekretnina na području zemalja regije i EU, pri čemu traže modalitete da izbjegnu eventualno dokazivanje njegovog porijekla – navedeno je u izvještaju.
“Pranje” novca i dalje se vrši kroz bankarski sektor, sektor nekretnina, kroz poslove sa vrijednosnim papirima, ubacivanje gotovine u legalne novčane tokove kroz pozajmice vlasnika preduzeća sopstvenom preduzeću, izvlačenje novca iz privrednih društava putem ofšor kompanija, krijumčarenjem gotovine i slično.
Izvještaj OBA
Obavještajno-bezbjednosna agencija (OBA) BiH je došla je do niza podataka o velikom broju veza zaposlenih u organima uprave te policijskim i bezbjednosnim agencijama sa kriminogenim licima, piše u izvještaju o bezbjednosti u BiH u 2012. godini.
OBA ima informacije da zaposleni u organima vlasti i zakona pripadnicima organizovanog kriminala povremeno za novac obezbjeđuju pogodnosti, a neki su, i “stalno angažovani” za takve usluge.
– Zabilježeni su brojni modaliteti i slučajevi zloupotrebe službenog položaja, kao što je odavanje informacija o akcijama bezbjednosnih struktura, pomaganje pri prikrivanju ili uništavanju kompromitujućih dokaza, davanje informacija o inspekcijskim kontrolama firmi i objekata koje sprovodi poreska uprava kao i niz različitih zloupotreba u pogledu carinjenja robe – navedeno je u izvještaju.
Ističe se da zabrinjava to da je jedan broj nosilaca kriminalnih aktivnosti uspio da mitom u novcu i drugim vrijednostima, pridobije i pojedine nosioce izvršne i sudske vlasti.
– Time stvaraju uslove da i u fazi otkrivanja i dokazivanja počinjenih djela, uspijevaju da prikriju ili minimiziraju štetne posljedice tih djela, teret i osudu svedu na minimalnu mjeru ili zloupotrebom dvojnog državljanstva u potpunosti izbjegnu sankcije – navodi se u informaciji.
Osim toga, podaci OBA ukazuju da, i kada budu poslati na izdržavanje zatvorske kazne, neki od njih u kazneno-popravnim ustanovama, pronalaze načine da uz pomoć korumpiranih zaposlenika “isposluju” pogodnosti tokom boravka, smanjenje dužine trajanja zatvorske kazne, te da i dalje skoro nesmetano, upravljaju nelegalnim poslovima.
U izvještaju se navodi da posebno zabrinjava činjenica da su najbogatije i najuticajnije kriminogene grupe za svoje potrebe pridobile i pod svoj uticaj stavile čitav niz lica iz viših nivoa državne strukture i na taj način zatvorile krug, odnosno osigurale se u vršenju nelegalnih djelatnosti, ali i procesuiranja i sankcionisanja.
SIPA
Državna agencija za istrage i zaštitu (SIPA) BiH je, kako se navodi, tokom 2012. godine podnijela 43 izvještaja za krivična djela organizovanog kriminala protiv 194 osobe, uključujući 38 pravnih lica. Od toga se 28 izvještaja odnosilo na izvještaje, kojima su obuhvaćena koruptivna krivična djela.
SIPA je intenzivno radila na istragama u vezi sa zloupotrebama kod sprovođenja procedura javnih nabavki u institucijama BiH, istragama poreskih utaja i prevara prilikom povrata PDV-a. Glas Srpske
