NJUJORK, Na svjetskim su berzama akcije prošle sedmice zabilježile najveći sedmični rast od 2009. godine, što se zahvaljuje koordiniranoj pomoći najvećih svjetskih centralnih banaka evropskom finansijskom sistemu, kao i nadi ulagača u odlučnije mjere za suzbijanje dužničke krize.
Najviše su akcije skočile u srijedu, nakon što su centralne banke objavile da će za pola postotnog boda sniziti cijenu dolarskih kredita bankama.
Na Wall Streetu je Dow Jones Industrial Average ojačao sedam odsto, na 12.019 bodova, dok je Standarad & Poor's 500 skočio 7,4 odsto, na 1.244 boda, a Nasdaq Composite 7,6 odsto, na 2.626 bodova, što je njihov najveći sedmični skok još od marta 2009. godine. Najviše su, više od četiri odsto, cijene akcija skočile u srijedu, nakon što su sasvim neočekivano centralne banke evrozone, SAD-a, Britanije, Kanade, Japana i Švicarske zajednički saopštile da će za pola postotnog boda sniziti cijenu dolarskih kredita bankama.
Monetarne vlasti najvećih svjetskih privreda najavile su i druge mjere koje bi bankama, prvenstveno evropskim, trebale osigurati pristup gotovini u bilo kojoj valuti, a glavni je cilj tih mjera osigurati likvidnost u svjetskom finansijskom sistemu. To je izazvalo euforiju na tržištima jer je smanjen rizik od prerastanja evropske dužničke krize u kreditnu krizu cjelokupnog globalnog finansijskog sistema, sličan onom iz 2008., kada je propala američka investicijska banka Lehman Brothers.
Zbog strahovanja ulagača od velikih gubitaka evropskih banaka na obveznicama članica evrozone, posljednjih su sedmica evropske banke teško dolazile do dolarskih kredita, pri čemu su kamate na međubankarskom tržištu novca neprestano rasle.
„Ovom, rijetko viđenom koordiniranom akcijom najmoćnije centralne banke svijeta poručile su da neće doći do pomanjkanja likvidnosti. Poručile su i da su naučile lekciju iz 2008. godine: više neće poduzimati male, postupne korake, nego odlučne, uvjerljive poteze“, kaže David Kotok, predsjednik kompanije Cumberland Advisors.
I pored euforije na tržištima, analitičari upozoravaju da time nisu riješeni problemi sa kojima su suočene prezadužene članice evrozone, kao što su Italija, Španija, Grčka i mnoge druge. Ovom akcijom centralne su banke samo ‘kupile’ dodatno vrijeme evropskim političarima za rješavanje dužničke krize.
“Ovo je kratkoročno rješenje. Centralne su banke kupile vrijeme i u određenoj mjeri smanjile pritisak na političare. Ako po pitanju dužničke krize ništa ne bude preduzeto u narednih sedam dana, ovi će dobici nestati”, kaže Jack Ablin, direktor u Harris Private banci. Zbog toga se ulagače nadaju da će narene sedmice na samitu EU-a evropski čelnici preduzeti odlučnije mjere za suzbijanje dužničke krize.
Njemačka i Francuska zalagaće se na samitu 9. decembra za čvršću fiskalnu integraciju i striktnije poštivanje budžetskih pravila EU-a. Mediji pišu i o mogućnosti dodatnog finansiranja Međunarodnog monetarnog fonda koji bi zatim kreditirao prezadužene članice evrozone. Piše se i o formiranju Evropskog monetarnog fonda, kao i o tome da Njemačka planira izdati zajedničke obveznice s ostalim zemljama s vrhunskim rejtingom, kao što su Francuska i Austrija, kako bi pomogle prezaduženim članicama evrozone.
Niz sastanaka evropskih čelnika posljednjih mjeseci urodio je malim ili nikakvim napretkom u rješavanju krize, stoga je glavno pitanje na tržištu hoće li naredne sedmice evropski lideri ponovno razočarati ili će konačno povući odlučne poteze za rješavanje krize?
„Već smo toliko puta dolazili na vjenčanje da se plašimo da se mladoženja opet neće pojaviti. Očekuje se da će evropski lideri naredne sedmice dogovoriti okvire koji će omogućiti veću fiskalnu integraciju i početak rješavanja evropske dužničke krize“, kaže Nicholas Colas, strateg u kompaniji ConvergEx Group.
I na evropskim su berzama akcije prošle sedmice snažno porasle. Londonski FTSE ojačao je 7,5 odsto, na 5.552 boda, dok je frankfurtski DAX skočio 10,7 odsto, na 6.080 bodova, a pariški CAC 10,8 odsto, na 3.164 bodova. Na Tokijskoj je berzi, indeks Nikkei zabilježio sedmični rast od 5,9 odsto, na 8.643 boda, što je njegov najveći sedmični skok u dvije godine. Hina
