BEOGRAD, Bivši šef Državne bezbjednosti Srbije Jovica Stanišić bio je osam godina glavni čovjek američke Centralne obavještajne agencije (CIA) u Beogradu, koja dostavila Haškom tribunalu povjerljiv dokument sa dokazima doprinosu i pomoći koju im je pružio, piše “Los Anđeles tajms”.
Stanišić, kome se sudi u Haškom tribunalu i koji bi mogao da bude osuđen na doživotnu kaznu zatvora, pozvao se na svoje američke saveznike, a CIA je, što je krajnje neočekivano za nju, dostavila sudu povjerljivi dokument u kome se navode Stanišićevi doprinosi i dokazi za pomoć koju im je pružio, tvrdi list.
“Los Anđeles tajms” piše da se CIA našla u neobičnoj situaciji da služi kao karakterni svjedok za optuženog za ratne zločine i nije htela da komentariše dokument, koji će Haški tribunal razmatrati na zatvorenom vijećanju jer je sadržaj povjerljiv.
Oficir CIA Vilijam Lofgrenom, koji je sa Stanišićem 1992. godine u Beogradu “sklopio tajno partnerstvo za koje niko nije saznao”, rekao je da je CIA sastavila dokument da bi pokazala da Stanišić učinio mnoge dobre stvari, ali ne poriče optužbe protiv njega, piše “Los Anđeles tajms”.
“Ako ostavimo optužnicu po strani, ovaj čovjek je uradio stvari koje su pomogle da se okončaju sukobi i uspostavi mir u BiH”, rekao je Lofgren, koji je sada u penziji.
Odbrana Stanišića zasniva se na nekoliko desetina razgovora sa sadašnjim i bivšim zvaničnicima američkih i srpskih obavještajnih agencija, kao i dokumentima u koje je “Los Anđeles tajms” imao uvid, a među njima i zvanični dosijei srpske obavještajne službe i izvještaji na sedam strana o sukobu u bivšoj Jugoslaviji.
U izvještajima, koji je napisao dok se nalazio u pritvoru u Hagu, Stanišić sebe predstavlja kao čovjeka koji je pokušao da utiče na Slobodana Miloševića da bude umjereniji i koji je intenzivno sarađivao sa CIA, kako bi zaustavio krizu, piše list.
“Ja sam institucionalizovao saradnju sa američkim obaveštajcima, uprkos tome što su odnosi između naše dve zemlje bili veoma loši. Ta saradnja je u velikoj meri doprinela deeskalaciji sukoba” napisao je Stanišić, a prenosi “Los Anđeles tajms”.
List piše da CIA nije znala šta da radi kada je u Jugoslaviji izbio građanski rat i da je po izbijanju sukoba u BiH očajnički željela da dođe do obavještajnih podataka iznutra.
Stanišić se 1992. godine u beogradskom Topčiderskom parku sastao sa Lofgrenom sa kojim je tada “sklopio tajno partnersto za koje niko nije saznao”, piše “Los Anđeles tajms”.
“Stanišić i Lofgern su na tajnim sastancima po brodovima i bezbjednim kućama duž Save razmjenjivali detalje o funkcionisanju Miloševićevog režima. On je obezbijedio informacije o mjestu na kome se nalaze taoci NATO, pomogao je operativcima CIA u traženju grobnica i formiranju mreže tajnih baza u BiH”, naveo je “Los Anđeles tajms”.
Oficiri CIA, koji su radili u regionu, rekli su da su da nikada nisu vidjeli dokaz da je Stanišić umiješan u ratne zločine, te da su ga smatrali ključnim saveznikom u situaciji koja je ubrzano izmicala kontroli, piše američki list.
“Los Anđeles tajms” navodi da je Stanišić od početka želio da ojača veze sa CIA i da je na jednom od sastanaka sa Lofgrenom, predao je fasciklu sa dokumentima među kojima su bili i dijagrami skloništa i drugih objekata koje su srpske kompanije izgradile u Iraku za Sadama Huseina.
“Stanišić je odredio granice i nikada nije uzeo novac od CIA, nije učestvovao u njenim operacijama, niti je činio bilo šta što je smatrao bezočnom izdajom svog šefa”, piše američki list.
Posle mnogobrojnih tajnih sastanaka, Stanišić je ubijedio Miloševića da mu dozvoli da uspostavi kontakt sa CIA kao zaobilaznim putem ka Zapadu, naveo je “Los Anđeles tajms”.
U pismu dostavljenom Hagu 2004. godine, CIA piše kako je Stanišić pokušao da spriječi neke od najeksplozivnijih događaja u ratu u BiH.
“U proljeće 1993. godine, na nagovor CIA, izvršio je pritisak na načelnika Generalštaba Vojske Republike Srpske Ratka Mladića da nakratko prekine granatiranje Sarajeva. Dvije godine kasnije, on je pomogao u oslobađanju 388 vojnika NATO-a kojima su skinuli uniforme i vezali ih za stabla da bi služili kao ljudski štit od bombi NATO-a”, piše list.
“Los Aneles tajms” navodi da je Stanišić 1993. godine pokušao da interveniše kada su oboreni i zarobljeni francuski piloti.
“Mladić nije hteo da prizna da je zarobio pilote, ali moja služba je uspela da otkrije okolnosti i mesto njihovog zarobljavanja i dostavila je te informacije CIA i francuskim vlastima”, napisao je Stanišić, a prenosi američki list.
