BANJALUKA, U BiH je u prvih osam mjeseci ove godine zabilježen snažan trend rasta depozita od 9,5 odsto, dok su istovremeno krediti porasli za 3,5 odsto, pokazuju posljednji podaci analize Direkcije za ekonomsko planiranje (DEP) BiH.
Sumarno posmatrano, ovo znači da ukupni depoziti u BiH sada iznose 15,1 milijardu KM, a krediti 16,7 milijardi KM.
Kada se posmatra struktura depozita, na novac koji čuva stanovništvo otpada više od pola ovog iznosa, odnosno 8,8 milijardi KM, a ovi depoziti su zabilježili rast 9,5 odsto. Depoziti privrede drugi su po veličini učešća u ukupnim depozitima i u posmatranom periodu su iznosili 3,5 milijardi KM. Nakon njih slijede depoziti sektora opšte vlade s 1,6 milijardi KM, te depoziti ostalih sektora s 1,3 milijarde KM
Najveće učešće u ukupnim kreditima imaju krediti plasirani sektoru privrede 49,4 odsto i krediti plasirani sektoru stanovništva 44 odsto.
Stručnjaci ipak smatraju da se skok depozita ne može ocijeniti kao pozitivan zbog toga što on u vladajućim kriznim ekonomskim uslovima znači da se novac čuva i da nikome ne pada na pamet da sada investira.
Zoran Pavlović, ekonomski analitičar, ocijenio je da je do rasta depozita došlo zbog toga što se ljudi boje situacije koja ih očekuje u budućnosti.
“Upravo zbog toga, ko god je u mogućnosti da štedi to čini. Svi čuvaju novac za crne dane”, rekao je Pavlović. On je konstatovao da je ovakav trend nastavljen zbog sveprisutne ekonomske nesigurnosti u cijeloj BiH, naročito sada, u izbornom vremenu.
“Ovolika neizvjesnost je izuzetno pogubna i za privredu i za građane. Sadašnje povećanje štednje, odnosno depozita, obrnuto je korisno za jednu državu jer čuvanje i neulaganje novca predstavlja problem i znači da od novog zapošljavanja nema ništa” , rekao je on. Pavlović ističe da je proporcija prema kojoj se krediti plasirani građanstvu i privredi gotovo nalaze u razmjeri pola-pola loša.
“U privredu bi trebalo biti plasirano daleko više kredita u odnosu na stanovništvo, jer je ona ta koja stvara novu vrijednost. Opet, kada su u pitanju krediti stanovništva, kod nas oni se zbog neimaštine troše na loš način, odnosno za finansiranje svakodnevnih životnih potreba”, rekao je on.
Ivan Vlaho, direktor UniCredit banke iz Mostara, potvrdio je da nije lako povjerovati u to da depoziti stanovništva u tolikoj mjeri rastu u zemlji koja je toliko siromašna.
“Građani više uopšte ne troše tamo gdje ne moraju i u svakoj mogućoj mjeri štede”, rekao je Vlaho. On je dodao i to da uprkos činjenici da su bankari pokušali aktivirati privredu kroz smanjenje kamata, koje su sada niže nego ikada, u konačnici nije došlo do njenog značajnijeg pokretanja.
“Tržišni optimizam nije na potrebnoj razini da bi se poduzetnici lako odlučili na ulaganja”, rekao je on i dodao da je neophodno da vlasti stvore stvarne preduslove za investicijske projekte. Nezavisne novine
