BEOGRAD, Odluka Vlade Srbije da poveća stopu poreza na dodatu vrijednost (PDV) sa 18 na 20 odsto i da zadrži sniženu stopu PDV-a za određene proizvode, bila je povod da agencija Anadolija (AA) istraži visinu i modele PDV-a koji se primjenjuju u zemljama zapadnog Balkana i u ostatku Evrope.
Niža stopa poreza na dodatu vrijednost (PDV) u Srbiji je od 1. januara povećana na 10 odsto, a kod prometa i uvoza kompjutera i računarskih komponenti na 20 odsto.
U Srbiji je niža stopa PDV-a koja se primjenjuje na hranu, ugostiteljske usluge, ulaznice i lijekove s Novom godinom povećana sa osam na 10 odsto, što je među nižim stopama u Evropi, prenosi Anadolija.
U Bosni i Hercegovini se primjenjuje jedinstvena stopa PDV-a od 17 odsto, koja nije mijenjana od uvođenja 1. januara 2006. godine, a nema najava i konkretnih inicijativa za uvođenje diferenciranog PDV-a. Prethodnih godina vodila se rasprava o uvođenju diferencirane stope kako bi se povećala stopa PDV-a na luksuzne proizvode, a osnovne životne namirnice, lijekovi i knjige bi se oporezivali po manjoj stopi, što je praksa u skoro svim evropskim zemljama.
Od ostalih država u regionu, opšta stopa PDV-a u Crnoj Gori je 17 odsto, kao u Bosni i Hercegovini, ali za razliku od BiH, u Crnoj Gori snižena stopa od sedam odsto važi za osnovne životne namirnice, lijekove i medicinske implantante, udžbenike, knjige, novine i časopise.
U Hrvatskoj je od 1. marta 2012. godine povećana opšta stopa PDV-a sa 23 na 25 odsto, dok je donijeta odluka da se primjenjuje međustopa PDV-a od 10 odsto na jestiva ulja i masti, dječiju hranu i vodu.
U Hrvatskoj postoji i nulta stopa PDV-a koja se odnosi na osnovne životne namirnice, lijekove, ortopedska pomagala i knjige.
Takođe, izmjenama zakona o PDV-u u Hrvatskoj je regulisano da od početka ove godine snižena stopa PDV-a od 10 odsto bude primjenjivana i na ugostiteljstvo, odnosno hranu u ugostiteljskim objektima, bezalkoholna pića, vina i pivo u takvim objektima.
Standardna stopa PDV-a u Makedoniji je 18 odsto, ali je za 13 odsto umanjena stopa PDV-a na osnovne životne namirnice, poljoprivredne mašine i repromaterijale, lijekove, računare, javni prevoz, i stanove.
Standardna stopa PDV-a u Sloveniji je 20 odsto, dok se primjenjuje i međustopa PDV-a od 8,5 odsto za životne namirnice.
U Albaniji se, na primjer, primjenjuje jedinstvena opšta stopa PDV-a od 20 odsto.
Opšte stope PDV-a u zemljama u bližem okruženju, pak, spadaju među niže u Evropi.
Gledajući globalno, Evropa je regija u kojoj se primjenjuju najviše stope PDV-a.
Među zemalja Evropske unije najviši PDV se primjenjuje u Mađarskoj i iznosi 27 odsto, a snižena stopa PDV-a za određene proizvode kreće se od pet do 18 odsto.
Slijedi Danska gdje je uvedena jedinstvena stopa poreza na dodatu vrijednost na sve proizvode od 25 odsto.
Takođe, u Švedskoj se koristi standardna stopa PDV-a u visini od 25 odsto, dok se snižena stopa za najosjetljivije proizvode i robe kreće od šest do 12 odsto.
Rumunija je četvrta zemlja EU-a gdje se primjenjuje najviši PDV u visini od 24 odsto, dok se snižena stopa za neke proizvode kreće od pet do devet odsto.
Najniža stopa PDV-a se primjenjuje u Luksemburgu gdje standardna stopa iznosi 15 odsto, dok se snižena kreće u rasponu od šest do 12 odsto za najosjetljivije proizvode koje koriste konzumenti.
Na Južnom Kipru opšta stopa PDV-a je 17 odsto, a snižena stopa kreće od pet do osam odsto za određene proizvode i robe.
U Španiji i na Malti primjenjuje se stopa PDV-a od 18 odsto.
Od ostalih evropskih zemalja, standardna stopa PDV-a u Turskoj iznosi 18 odsto, a snižena se kreće od jedan do osam odsto na određene proizvode.
U Italiji PDV iznosi 21 odsto, a snižena stopa je 10 odsto.
U Velikoj Britaniji je 20 odsto, a snižena stopa je pet. U Francuskoj je 19,6 odsto, a snižena stopa iznosi od 5,5 do sedam odsto.
Prosjek standardnog PDV-a u zemljama Evropske unije iznosi 20, 94 odsto.
Većina evropskih i drugih zemalja u svijetu, koje su uvele PDV, uz opštu ili standardnu primjenjuju i niže međustope za pojedine proizvode i usluge, kao što su hrana, lijekovi, knjige, novine, ugostiteljstvo…
Snižene stope PDV-a uglavnom se kreću od pet do 13 odsto.
Među evropskim zemljama, samo BiH i Danska primjenjuju jedinstvenu stopu PDV-a na sve proizvode bez snižene stope za najosjetljivije proizvode.
Međutim, imajući u vidu vrlo visok jaz između bogatih i siromašnih u BiH, nejasno je zašto domaće strukture vlasti još ne razmatraju uvođenje snižene stope PDV-a na osnovne životne namirnice, što bi u velikoj mjeri pomoglo najugroženijim kategorijama stanovništva da lakše prebrode ekonomsku krizu, prenosi Anadolija.
