BANJALUKA – Pegle, računari i kafe-aparati samo su neki od uređaja koji u konačnici nastaju u Republici Srpskoj. Ove podatke objavio je Republički zavod za statistiku u godišnjoj publikaciji u kojoj su prezentovane proizvodnja i prodaja industrijskih proizvoda u prošloj godini.
Iako, naravno, brojni proizvodi, poput recimo rude, imaju dosta masovniju proizvodnju od npr. električnih uređaja, i aparati široke namjene su našli svoje mjesto na proizvodnim trakama, a zatim i prodajnim policama.
Proizvedeno je, primjera radi, 7.378 električnih pegli, a ukupna vrijednost nije zanemariva i iznosila je 1.034.652 marke.
Sa proizvodnih pogona silazili su i električni aparati za pripremu kafe ili čaja, i to njih 4.314, od čega ih je već prodato 1.062, a ukupna prodajna vrijednost iznosi 240.642 KM. Iz hala su lansirani i električni protočni bojleri, preciznije – 962 komada, a koštali su zajedno 387.780 maraka.
Sastavljeno je i čak 7.650 stonih računara, koliko ih je i prodato, za 3.087.048 maraka, a na spisku su i laptop računari i palm-top uređaji, kojih je proizvedeno i prodato tek nekoliko stotina, odnosno 287, za 125.108 maraka.
Zanimljivo je da su proizvedene ili pak sastavljene tek 94 tastature, a potom i prodate za simboličnih 940 maraka.
Međutim, po riječima stručnjaka, uglavnom su to lon poslovi, što znači da je u pitanju pretvaranje sirovina ili poluproizvoda u proizvode više ili završne faze prerade.
To je po riječima Vladimira Blagojevića, portparola Privredne komore RS, prisutno u kompanijama iz različitih sektora privrede, kao što su metalna i elektro industrija i proizvodnja tekstila, kože i obuće.
“Ti sektori rade za najpoznatije svjetske kompanije. Radimo ili komponente, ili kompletan proizvod, koji se plasira na svjetsko tržište. U pitanju su od jednostavnih do onih najzahtjevnijih poslova. To pokazuje da naša privreda ima ozbiljan potencijal, ali, istovremeno, i ograničenja kada su u pitanju nivo tehničko-tehnološkog razvoja, kao i znanje i kompetencije radnika”, naveo je Blagojević u izjavi za “Nezavisne”.
Goran Radivojac, profesor na Ekonomskom fakultetu Univerziteta u Banjaluci, kaže da bi želio da imamo potencijale za razvijanje novih proizvoda te da ulazimo u finalnu proizvodnju. Međutim…
“Sva istraživanja, uključujući i neka u kojima sam ja učestvovao, govore da smo mi izvozno orijentisani upravo u domenu lon poslova, bilo da je u pitanju tekstil, tehnička roba ili nešto treće. Uglavnom, naša perspektiva s tog aspekta je dosta sumorna”, naveo je Radivojac.
Po njegovim riječima, s druge strane, kada se posmatraju investicije u inovacije i naučnotehnološki razvoj, dođe se do istog rezultata, odnosno logike.
“Da bismo imali prihvatljiv stepen završne obrade, u nekom periodu od pet do sedam godina moramo uzastopno investirati u tehnološki razvoj, kako bismo se osposobili”, napominje Radivojac u izjavi za “Nezavisne”.
