VAŠINGTON, Rizici sa kojima se suočavala evrozona nešto su ublaženi nakon ljeta, ali ekonomski uslovi periferije evrozone i dalje ostaju nestabilni, upozorava Nuriel Rubini.
Amrički ekonomista, poznatiji kao doktor Propast navodi da “periferija pokazuje malo znakova oporavka. Štaviše, recesija sa periferije počela se širiti i po jezgru evrozone”.
Prema njegovim riječima, nastavlja se balkanizacija ekonomske aktivnosti i bankarskih sistema, a strani investitori bježe iz periferije i traže utočište u jezgru, dok nivoi privatnog i javnog duga rastu do neodrživosti.
On je dodao da će kriza evrozone trajati još nekoliko godina, praćena restrukturiranjem duga i napuštanjem tog bloka država.
Hoće li Unija preživjeti?
Mada je pritisak finansijskih tržišta zasad malo popustio, dugoročno rješenje krize i dalje ostaje egzistencijalni prioritet za EU. Postavlja se pitanje – hoće li Unija preživjeti?
Već tri godine kriza evra ne prijeti samo raspadu evrozone, već i propasti čitave Evropske unije.
Odgovor leži u tome što se podrazumijeva pod Evropskom unijom. Ukoliko se misli samo na političke organe – Evropsku komisiju, Evropski parlament i Evropski sud pravde, institucije stare pola vijeka, tada je odgovor da.
Ali šta je sa zajedničkim tržištem? Ponovno bi se uvele granice, bankarstvo i finansijski sistemi bi se balkanizovali, a radnici ne bi mogli više slobodno da se kreću, smatraju trojica stručnjaka, Žan Klod Piri, bivši direktor pravne službe u Savjet EU, Beri Ajhengrin, profesor ekonomije i politologije na Berkliju, i Nurijel Rubini, analitičar i profesor na Stern univerzitetu u Njujorku.
Beri Ajhengrin upozorava da će kriza evrozone sasvim sigurno potrajati.
“Kriza će se vratiti. Ako ne prije predstojećih njemačkih izbora, onda nakon njih. Južna Evropa nije učinila dovoljno kako bi povećala svoju konkurentnost, dok sjeverna Evropa nije uložila dovoljno napora da pogura taj zahtjev”, ocjenjuje on.
“Dužničko breme prisutno je i dalje, a evropska privreda ne uspjeva da postigne rast. Širom evropskog kontinenta produbljuju se politički razdori. Zbog svih tih razloga, opasnost od kolapsa evrozone nije prošla. Koja god članica evrozone da se strmoglavi, to će podstaći ekonomski haos i gnijev susjednih zemalja. Kako bi se zaštitile, vlade će zatvoriti svoje granice da bi spriječile izliv svog kapitala. Opet će postojati svaka zemlja za sebe”, predviđa Ajhengrin i navodi nekoliko mogućih scenarija.
“Evropa može ili da krene naprijed, u dublju integraciju, ili unazad, prema nacionalnoj suverenosti. Njeni čelnici, i u ovom trenutku njeni ljudi, treba da odluče. Samo od njihove odluke zavisi budućnost evra i Evropske unije’, zakljuje Ajhengrin.
Evropa sa dvije brzine rješenje
Bivši direktor pravne službe u Savjetu EU, Žan Klod Piri, smatra da evropske zemlje individualno nemaju nikakve šanse na evropskom tržištu.
“Danas, u doba visoko konkurentne globalne ekonomije, evropske zemlje relativno male veličinom, sa stanovništvom koje stari i sa prevelikim dugom, u kombinaciji sa nedostatkom energetskih resursa u opasnost dovode visok životni standard i velikodušnu socijalnu politiku. Individualno, evropske zemlje ne mogu da se takmiče sa rastućim tržištima, potrebna im je snažna Unija koja će se suočiti sa izazovima koje nameće globalizacija”, smatra on.
Piri naglašava kako arhitektura evrozone nije dugoročno održiva.
“Evropa sa dvije brzine zato je najbolje rješenje za budućnost Evropske unije”, zaključio je on. B92
