Prema godišnjem izvještaju Međunarodne organizacije rada /ILO/ broj nezaposlenih u svijetu u 2006. iznosi rekordnih 195,2 miliona. Broj zaposlenih starijih od 15 godina potkraj 2006. dostigao je rekordnih 2,9 milijardi, ali se broj nezaposlenih na svjetskoj razini nije promijenio i iznosio je 6,3 posto, navodi ILO.
Siromašni radnici neznatno su osjetili posljedice svjetskoga privrednog rasta, a 1,37 milijuna ekstremno siromašnih radnika preživljava s dva američka dolara na dan.
Posljednjih deset godina privredni rast ogledao se u većoj produktivnosti, ali nije uticao na rast zapošljavanja. Svjetska produktivnost rasla je 26 posto, a zapošljavanje u svijetu 16,6 posto.
Nezaposlenost najteže pogađa mlade: 86,3 milijuna mladih u dobi od 18 do 24 godina nije zaposleno, što znači 44 posto svih nezaposlenih u svijetu.
Na tržištu rada izražena je razlika između žena i muškaraca. U 2006. samo je 48,9 posto žena starijih od 15 godina bilo zaposleno, a muškaraca te dobi radilo je 74 posto.
Stopa nezaposlenosti najveća je na Bliskom istoku i u sjevernoj Africi (12,2), a slijedi je subsaharska Afrika s nezaposlenošću 9,8 posto. Tamo živi i najveći dio siromašnih radnika.
Prema ILO-u, između 2001. i 2006. broj radnika ispod praga siromaštva koji žive s dolarom na dan po osobi pao je posvuda osim u subsaharskoj Africi, gdje je narastao za 14 miliona. U Latinskoj Americi, na Karibima, Bliskom istoku i u Sjevernoj Africi broj siromašnih radnika je nepromijenjen.
Prema analizi Agencije za rad i zapošljavanje BiH , u BiH 31. januara ove godine bila 531.531 registrirovana nezaposlena osoba, što je više za 21.186 osoba ili 4,15 posto u poredjenju s istim periodom lani. U Federaciji BiH je 367.449 nezaposlenih, Republici Srpskoj 146.180, a u Brčko Distriktu 17.902.
U odnosu na 31. januara prošle godine, u Federaciji BiH broj registrirovanih nezaposlenih veći je za 18.312 osoba ili 5,24 posto, u Republici Srpskoj taj broj se povećao za 3.426 osoba ili 2,40 posto.
Prema Hrvatskom zavodu za zapošljavanje u julu ove godine u Hrvatskoj je bilo evidentirano 245.768 nezaposlenih, što je 1,5 odsto ili oko 3.800 osoba manje nego krajem juna, ili 9,2 odsto manje nego u julu prošle godine, na evidenciji Nacionalne službe za zapošljavanje Srbije nalazi se 907.000 osoba, dok je u Sloveniji bez posla oko 200.000 radno sposobnog stanovništva.
Prema podacima evropske statističke kancelarije Eurostata, prosječna stopa nezaposlenosti u Evropskoj uniji u julu prošle godine bila je 8,7 odsto. Poljska, sa 15 odsto nezaposlenih je na vrhu liste, a sljedi je Slovačka sa 14 odsto. Druge nove članice EU bilježe znatan pad nezaposlenosti. Stopa u Estoniji pala je na 4,2 odsto sa 7,6 procenata od jula 2005. godine, a litvanska sa 8, na 5,5 odsto.
Rast opšteg kvaliteta života, napredak u medicini i farmaciji, znatno je doprinjeo produžavanju životnog vjeka stanovništva u razvijenim zemljama, ali je doveo i do pada stopa prirodnog priraštaja u zemljama Evropske unije. Ovaj trend bi se, međutim, mogao negativno odraziti na rast ekonomija evrozone, upozorava u svom izveštaju Evropska centralna banka (ECB).
U izveštaju se konstatuje da bi zbog starenja stanovništva, ekonomski rast u evrozoni u periodu 2020. do 2050. godine mogao iznositi tek jedan odsto. Prema procjenama ECB, zemlje evrozone suočiće se u narednih dvadeset do pedeset godina sa smanjenjem broja stanovnika, pa se procjenjuje da će do 2050. godine svaka treća osoba biti starija od 64 godine.
Ove podatke potvrđuju i slična istraživanja Ujedinjenih nacija, po kojima će neke od zemalja, kao što su Njemačka, Grčka i Italija, već u sledećih pet do 10 godina zabilježiti smanjenje broja stanovnika, dok će se u zemljama poput Belgije, Francuske, Holandije, Austrije, Portugalije i Finske to dogoditi u narednih 20 godina.
Jedine zemlje koje se, po proceni ECB, neće suočiti sa većim populacionim promjenama, biće Irska i Luksemburg, u kojima se ne očekuje smanjenje broja stanovnika.
Evropska centralna banka preporučuje državama evrozone da što prije preduzmu mjere kojima bi se ublažile posljedice populacionih promjena, a kao najvažnije navodi podizanje starosne granice za odlazak u penziju, produženje radne nedelje, veće zapošljavanje žena i uklanjanje polne nejednakosti unutar radne snage u dobi između 25 do 54 godine starosti.
Da bi ove mjere bile efikasne, trebalo bi suzbiti šeme za rano penzionisane zaposlenih koje trenutno postoje u više evropskih zemalja, jer one, između ostalog, često obeshrabruju ulazak na tržište rada, i to posebno žena i starijih radnika.
Istraživanja javnog mnjenja koja su tokom ljeta sprovedena u evropskim zemljama pokazala su da većina građana evropskih zemalja strahuje od nezaposlenosti. Tako je, prema rezultatima projekta agencije GfK iz Nirnberga koji je tokom ljeta sproveden u 10 evropskih zemalja, nezaposlenost u većini zemalja označena kao najveći strah u godinama koje dolaze.
Dvanaest hiljada ispitanika uz nezaposlenost, glavnim problemima smatra inflaciju, probleme zdravstvenog osiguranja, rešenje stambenog pitanja i kriminal. Više od jedne trećine Evropljana opisalo je nezaposlenost kao izazov s kojim se političari i privrednici moraju najozbiljnije pozabaviti. U takvom razmišljanju prednjače Njemci koji već nekoliko godina ističu potrebu za promenama u politici zapošljavanja i osiguranja radnih mjesta, a sa takvim stavom složilo se čak dve trećine Poljaka i Francuza.
autor: Branislava Vukelić