BRISEL/TOKIO, Razočaravajući podaci o privrednim kretanjima u zoni evra i Japanu tokom drugog tromjesečja , objavljeni u toku ove sedmice, upućuju na zaključak da se ranije započeta ekonomska kriza u SAD proširila i na ostale najrazvijenije zemlje, ocjenjuju ekonomisti, čije mišljenje su prenjele vodeće svjetske novinske agencije.
Privredna aktivnost u 15 – članoj zoni evra je opala u drugom kvartalu, prema procjeni Statističke službe Evropske unije, 0,2 odsto, u poređenju sa prva tri ovogodišnja mjeseca, dok je nivo japanskog bruto domaćeg proizvoda (BDP) smanjen, u periodu april – jun, računato na godišnjoj osnovi, za 2,4 procenta.
Zapadnoevropski ekonomisti su posebno zabrinuti zbog podatka da je aktivnost njemačke privrede u drugom kvartalu opala 0,5 odsto u poređenju sa razdobljem januar – mart ove godine i da je to bio prvi kvartalni pad BDP – a u vodećoj evropskoj privredi u protekle četiri godine.
Ukoliko se ima u vidu da je i Francuska, čija privreda je druga po snazi u zoni evra, takođe bila u padu, tokom drugog tromjesečja, tada je sasvim razumljiva bojazan od moguće pojave recesije ne samo u pomenute dvije zemlje već i u cijeloj regionalnoj ekonomiji, u uslovima pada izvoza i primetnog slabljenja potrošačke tražnje.
U Japanu je situacija takođe nepovoljna, a vodeći ekonomista tokijskog predstavništa Kredi svih grupe Hiromati Sirakava smatra da će se druga po snazi svjetska privreda ove godine suočiti sa jakim pritiskom, pre svega “pod uticajem slabe potrošačke tražnje za japanskim proizvodima, kako na domaćem tako i na azijskom i evropskom tržištu.”
Sirakava ocjenjuje da se stanje zdravlja japanske privrede “pogoršava” i kao dokaz za takvu ocjenu navodi pad potrošačke tražnje, tokom drugog kvartala, od pola procenta, uz istovremeno smanjenje izvoza od 2,3 i uvoza za 2,8 odsto.
Pad japanskog izvoza, koji je već decenijama glavni motor privrednog rasta, usledio je, prema rečima analitičara, zbog smanjenja tražnje automobila i proizvoda elektronske industrije u SAD, ali i drugim svjetskim indikativnim tržištima.
Japan se posljednji put suočio s recesijom, koja je karakteristična po tome što je privredni rast u dva uzastopna kvartala nulti, ili negativan, u toku 2001. i početkom 2002. godine.
Početkom ove godine japanska ekonomija je rasla po iznenađujuće visokoj stopi od 3,2 odsto, ali je od prvih proljećnih mjeseci privredna aktivnost naglo počela da se usporava, navode zvaničnici u Tokiju.
Ekonomisti japanske vlade ocjenili su početkom ovog mjeseca da je domaća privreda ušla u “tešku fazu”, a eksperti Centralne banke Japana su snizili ovogodišnju stopu privrednog rasta zemlje na 1,2 sa prethodnih jedan i po odsto.
Kvartalni pad privredne aktivnosti u Njemačkoj takođe je zabrinjavajući, iako treća po snazi svjetska ekonomija još uvijek bielježi, računato prema godišnoj osnovi, ekonomski uspon.
Njemački BDP je, naime, u drugom kvatalu uvećan 1,7 odsto, u poređenju sa istim lanjskim periodom, ali najnovije ocjene vodećih domaćih ekonomskih instituta “odišu” pesimizmom, usljed naglog pada potrošačkog i poslovnog povjerenja.
Ranije su vladini ekonomisti procjenili da će Njemačka ove godine ostvariti privredni rast od 1,8 do 1,9 odsto, ali bi ta procena, kako naglašavaju tržišni krugovi na berzi u Frankfurtu, mogla da se pokaže kao “previše optimistička”.
Glavni razlog tekućeg privrednog usporavanja u Njemačkoj domaći ekonomisti vide u “prejakom kursu evra, ali i bujanju inflacije koja je smanjila kupovnu moć stanovništva.”
“Taj pad odražava suprotnu reakciju poslije snažnog uspona u prvom kvartalu, a takođe ukazuje na ciklično smanjenje privredne aktivnosti”, ocjenio je ekonomista druge po snazi njemačke banke – Komercbanke – Matijas Rubiš.
On ukazuje da visoke cijene nafte, prejak kurs evra i slabljenje tražnje na globalnom nivou, nepovoljno utiča na ekonomska kretanja u njegovoj zemlji.
Činjenica da su zona evra i Japan imali, tokom drugog kvartala, nepovoljne ekonomske pokazatelje, a SAD u istom periodu iznenađujući rast privredni uspon od 1,9 odsto, računato prema godišnjoj osnovi, pokazuje da je “američka ekonomija otpornija i žilavija nego što se donedavno mislilo”, ističe londonski nedeljnik “Ekonomist”.
List takođe ukazuje na već pomenute slabosti u evropskoj i privredi Japana i izražava stav da će američka ekonomija, uprkos veoma nepovoljnim posljedicama hipotekarne krize, izbeći recesiju koja je izgledala neminovna nakon poražavajućih ekonomskih pokazatelja u posljednjem kvartalu prošle godine.
