TESLIĆ, Predsjednik Narodne skupštine Republike Srpske Igor Radojičić juče je u Tesliću na otvaranju Simpozijuma o korporativnom upravljanju govorio o ekonomskim kretanjima u Republici Srpskoj, BiH, regionu, ali i globalno.
On je izrazio uvjerenje da finansijska kriza, koja je zahvatila cijeli svijet, može biti prevaziđena kroz ulaganja i razvoj, i naveo niz ključnih projekata u energetskom sektoru i izgradnji infrastrukure na kojima se radi u Republici Srpskoj.
„Mi vjerujemo da se kriza mora prevladavati podsticajem razvoja. To ne znači ni neracionalno podsticanje javne potrošnje, ni nekontrolisano zaduživanje, ali vjerujemo da se iz krize može izaći ne samo u racionalizaciji javne potrošnje, već kroz ulaganja i razvoj. Primjenjivanje samo mjera štednje i smanjenja javne potrošnje, pokazalo se da neminovno vodi u silaznu spiralu“, rekao je Radojičić.
On je naveo da počinje gradnja Termoelektrane (TE) Stanari, procijenjene vrijednosti ulaganja 470 miliona evra, te da su u ranoj fazi radovi na TE „Ugljevik tri“ koji bi trebalo da vrijede 700 miliona evra.
„U hidropotencijalu imamo procijenjena ulaganja 180 miliona (za) Hidorelektranu Dabar, 450 miliona Gornja Drina, 870 miliona Srednja Drina, 300 miliona (U) sistem elektrana na rijeci Bosni, uz višemilionske projekte odsumporavanja u TE Ugljevik i veliko ulaganje u generalni remont TE Gacko“, rekao je Radojičić.
Prema njegovim riječima, nastavak gradnje autoputeva na pravcu Banjaluka-Doboj znači da bi u julu trebalo da bude izabran izvođač radova na dionici Prnjavor-Doboj, vrijednoj 150 miliona, a zatim bi se nastavili pregovori o finansiranju druge dionice, što treba da podrži građevinski sektor u Srpskoj.
On je naveo da se realizuju i kreditne linije Evropske investicione banke za mala i srednja preduzeća od 50 miliona evra, te projekti odbrane od poplava i vodosnabdijevanja u vrijednosti dva puta po 50 miliona evra, te da nisu zanemariva, pogotovo za građevinski sektor, ni ulaganja u gradnju zdravstvenih kapaciteta, kapaciteta studentskog standarda i obrazovanja ili turizam.
„Preostaje još mnogo posla da se uradi u sektorima željeznica, šuma i zdravstva. Neke od reformi u ovim sektorima trebalo bi uraditi i da nije kriza, ali je ovo prilika“, istakao je Radojičić.
Radojičić je istakao da su posljedice finansijske krize u Srpskoj drugačije nego u razvijenim zapadnim zemljama ili zemljama u okruženju, jer u Srpskoj nije bilo masovnog aktiviranja hipoteka, a iako su „loši krediti“ imali veliki rast 11,8 odsto , on je ipak bio manji od prosjeka okruženja.
On je napomenuo da u svim ispitivanjima javnog mnjenja, pa i ispitivanju IPSOS u maju 2012. godine, javnost kao najveći problem prepoznaje visoku stopu nezaposlenosti.
„Loše je što je tokom zime broj nezaposlenih ponovo bio dostigao 156.000, ali je dobro što je u protekla tri mjeseca već uhvaćen sezonski trend rasta broja zaposlenih. Od februara do maja broj nezaposlenih smanjen je za skoro 4.000, a u maju je registrovano 3.359 zaposlenih s evidencije Zavoda, što je najveći broj zaposlenih u jednom mjesecu u proteklih desetak godina“, rekao je Radojičić.
On je naglasio da bruto domaći proizvod sporo raste, iako je i dalje pozitivan u Republici Srpskoj. Nakon pada od tri odsto u 2009. godini, u 2010. godini je zabilježen rast od 0,8 odsto, za 2011. godinu još se čeka rezultat i očekuje se sličan procenat. Ove godine početno očekivanje je bilo optimističkih dva odsto, ali izgleda realno da će to biti barem dva puta manje.
Radojičić je podsjetio da i zemlje regiona trpe posljedice krize, navodeći da je Hrvatska Vlada zvanično objavila da je Hrvatska ušla u recesiju, sa padom BDP od 1,3 odsto u prvom tromjesečju, dok makroekonomske procjene saopštene u maju u Srbiji, koja čeka novu vladu, govore o identičnom padu od 1,3 odsto na relaciji prvih kvartala ove i prethodne godine. Slovenija ima pad od 1,2 odsto u prvom kvartalu u odnosu na isti period lani, a Italija u drugom polugodištu 2011. godine takođe se nalazila u recesiji sa padom BDP između 0,2 i 0,7 odsto.
On je napomenuo da su vlasti Srpske preduzimale i preduzimaju različite mjere za borbu s ekonomskim izazovima, podsjećajući da su u decembru, nakon dugotrajnih pregovora sa socijalnim partnerima, usvojene nužne reforme u sistemu penzijsko-invalidskog osiguranja i prava boraca, koje su, po prvim efektima, umanjile mjesečne obaveze Fonda PIO i usporile priliv novih penzionera, što su i bili ciljevi.
„Usvojen je novi zakon o katastru koji uspostavlja jedinstvenu zemljišno-knjižnu evidenciju, čime se treba pojednostaviti jedna od najtežih prepreka za poslovanje i investiranje uopšte, a priprema se i novi zakon o uređenju prostora i građenju, zbog nezadovoljstva efektima postojećeg zakona među poslovnom zajednicom i građanstvom.
Upravo su umanjene cijene notarskih usluga, a trebalo bi isto učiniti i za usluge imovinsko-pravnih i geodetskih poslova“, rekao je Radojičić.
On je naveo da je nastavljen program podrške zapošljavanju pripravnika, zahvaljujući kojem su hiljade mladih visokoobrazovanih ljudi dobile mogućnost za početak radnog angažmana.
„Upravo smo usvojili i izmjene zakona o porezu na dobit, kojim su umanjene poreske osnovice za investicije u opremu, postrojenja i nepokretnosti i za zapošljavanje novih radnika. Takođe, često se zaboravlja da se u Republici Srpskoj održava najniža cijena električne energije i za industriju i za domaćinstva“, rekao je Radojičić.
On je napomenuo da je Investiciono razvojna banka za nepunih pet godina postojanja odobrila skoro 6.000 kreditnih zahtjeva fizičkim i pravnim licima, po kamatnim stopama daleko povoljnijim od tržišnih.
„Ovih 6.000 kredita u vrijednosti od gotovo 830 miliona KM čini 20 odsto ukupnih plasmana bankarskog sektora Republike Srpske na kraju 2011. Direktan pozitivan efekat rada Investiciono-razvojne banke predstavlja i činjenica da su, od njenog osnivanja, ponderisane efektivne kamatne stope u Srpskoj niže u odnosu na FBiH. Tako je na kraju prošle godine ista bila manja za 67 baznih poena (0,67 %)“, istakao je Radojičić.
Iako je kriza, rekao je Radojičić, ove godine usvojen je i novi zakon o socijalnoj zaštiti koji preuređuje neka od prava, ali i daje najugroženijim kategorijama veće naknade, koje nisu bile mijenjane dugi niz godina.
„Različitim mjerama nastojali su se stabilizovati i vanbudžetski fondovi, s osnovnim opredjeljenjem da se zadrži nivo i redovnost dostignutih penzija kao realan maksimum u ovom ekonomskom trenutku. Ukupan prihod Fonda zdravstvenog osiguranja rastao je sa 418 miliona KM u 2008. godini na 547 miliona KM u 2011. godini, a u istom periodu prihodi Fonda PIO povećani su sa 778 miliona KM na 926 miliona KM“, istakao je Radojičić.
On je naglasio da problema ima i da njih niko ne negira, ali napomenuo da se rijetko u javnosti i medijima spominje ono što je pozitivno i primjeri uspješne poslovne prakse, dobra preduzeća i preduzetnici i afirmativne mjere.
Pozvavši učesnike simpozijuma da zajedno traže najbolje puteve privrednog oporavka, Radojičić je rekao da je nedavno posjetio jedno preduzeća koje se bavi proizvodnjom hrane čiji su vlasnici, na pitanje o krizi i efektima krize, odgovorili: „Kriza je šansa“.
„Kriza je uvijek ne samo ekonomska, već i psihološka, prenosi se na krizu očekivanja koja dovodi do poslovnih odluka i može da izazove još gore efekte. Ali, kriza je i prilika da se u kući pospreme i one stvari koje inače ne bi uradili“, zaključio je Radojičić. Srna
