BEOGRAD, U Srbiji najmanje 26.650 radnika barem povremeno radi noću, a 700.000 nedjeljom i u vrijeme državnih praznika, ali je pitanje koliko njih dobije veću dnevnicu.
I dok poslodavaci tvrde da se u javnom sektoru ovaj rad plaća gotovo bez izuzetaka, a u privatnom manje-više dovoljno često, sindikalci imaju drugačiji utisak i ocjenjuju da se ”vanredne dnevnice” isplaćuju samo u preduzećima gdje je sindikat ”dovoljno snažan i glasan”.
Za prosječnog srpskog radnika najniža dnevnica u vrijeme praznika morala bi da iznosi oko 4.000 dinara, ali se ona računa u odnosu na ličnu zaradu. U Ministarstvu rada i socijalne politike kažu da je, bez obzira o kom se iznosu radilo, isplata – obavezna.
– Svi poslodavci su u obavezi da dodatno plaćaju rad u vrijeme državnih praznika, i to najmanje 110 odsto od osnovice – objašnjava Danijela Rajković iz ovog ministarstva. – Noćni rad se plaća najmanje 26 odsto od osnovice, i to su minimumi zagarantovani Zakonom o radu. U nekim se djelatnostima, međutim, ovaj rad plaća i više, ali je to slučaj samo tamo gdje je potpisan kolektivni ugovor.
Tako, prema njenim riječima, u pojedinim javnim preduzećima ”vanredna dnevnica” može da se kreće od 120, pa do čak 150 odsto osnovice, kao što je to slučaj sa komunalnim preduzećima Beograda.
U Uniji poslodavaca Srbije tvrde da, osim državnih, i velike privatne kompanije u potpunosti poštuju i noćni rad i rad u vrijeme državnih praznika, ali priznaju da u malim firmama to najčešće nije slučaj. U Asocijaciji slobodnih i nezavisnih sindikata, pak, ocjenjuju da čak 95 odsto privatnika ne plaća ni dinara.
– U državnim preduzećima se poštuje zakon, ali u mnogim privatnim firmama poslodavci smatraju da bi njihovi radnici trebalo da budu zahvalni što uopšte imaju radno mjesto. Zato i ne razmišljaju da ih dodatno ”nagrađuju” – kaže Ranka Savić, predsjednik ASNS. – Posebne zloupotrebe su u trgovini, jer su radnici u obavezi da dođu sat ranije, ali i da ostaju po isteku radnog vremena. Naravno, besplatno.
Zbog rizika skupa noćna trgovina
Radnicima koji prvenstveno zarađuju platu noću, ne obračunavaju se posebno dnevnice već im se, ugovorom o radu, definiše veća mjesečna zarada. – Najčešće su ove plate veće za od 10 do 25 odsto nego onima u dnevnoj smjeni, a radnicma obezbjeđenja se plaća i 30 odsto više – kažu u Uniji. – Ipak, poslodavci razmatraju da se rad noću prorijedi u svim djelatnostima gdje je to moguće, pošto ih on mnogo više košta i mnogo je rizičniji. Samo u trgovini se čak dvije trećine požara dešava noću. Novosti