BANJALUKA, “Željeznice RS” očekuje veliko pospremanje, jer je postojeći sistem potpuno neodrživ, a najizgledniji model za budućnost je izdvajanje željezničke infrastrukture u posebno državno preduzeće, dok će se operateri baviti isključivo poslovima prevoza i među njima će moći da budu angažovane i privatne kompanije.
Godinama gomilani problemi u “Željeznicama” došli su do kritične tačke, a gubici iz poslovanja i dugovi prijete da potpuno uruše ovo državno preduzeće, koje je sa trenutnim prihodima, rashodima i brojem radnika stiglo na ivicu propasti.
Vlada RS je kao vlasnik “Željeznica” zbog toga bila primorana da iz budžeta izdvaja sve više novca, da bi ih spasila od propasti i otplatila njihove milionske kredite.
U Ministarstvu saobraćaja i veza RS rekli su da su od 2005. do 2011. godine u “Željeznice” uložena 214,2 miliona maraka.
– U budžetu RS za ovu godinu za “Željeznice” je planiran grant od 25 miliona maraka. Prošle godine je bio planiran isti iznos, ali su rebalansom budžeta obezbijeđena dodatna 7,4 miliona maraka – rekli su u Ministarstvu saobraćaja i veza.
U pokušaju da preduzeće izvedu na zelenu granu u “Željeznicama” i Vladi spremaju velike promjene, koje bi trebalo da budu okončane do 2013. godine.
– Spremamo potpunu reorganizaciju preduzeća, poslije čega će infrastruktura ostati u vlasništvu RS. Predviđeno je da budu formirane nove firme, koje će biti prepuštene tržištu – rekli su “Glasu Srpske” u “Željeznicama RS”.
Osim ovih problema rekonstrukciju “Željeznica” zahtijevaju i direktive Evropske unije o željezničkom saobraćaju. Glavni zadatak iz tih direktiva je razdvajanje infrastrukture od operatera.
– Vlada će, kao vlasnik infrastrukture, biti obavezna da daje novac isključivo za ulaganje u infrastrukturu, dok operater može da bude bilo ko, ako ispuni određene uslove i visoke kriterijume. Razdvajanjem infrastrukture i operatera “Željeznice RS” postaće mnogo konkurentnije – objašnjavaju u “Željeznicama RS”.
Uporedo sa reorganizacijom poslovanja radiće se i na promjenama u strukturi zaposlenih, ali u skladu sa nedavnom odlukom Skupštine akcionara “Željeznica RS” neće biti najavljenog otpuštanja viška radnika.
– Umjesto otkaza usmjerićemo se na dokvalifikaciju i prekvalifikaciju radnika i njihovo prebacivanje u nova preduzeća koja budu formirana. Biće obavljena analiza, na osnovu koje ćemo donijeti odluku o formiranju novih preduzeća, a jedna od ideja je i da u okviru “Željeznica” zaživi ugostiteljstvo – istakli su u “Željeznicama RS”.
Premijer RS Aleksandar Džombić već duže vrijeme insistira na reorganizaciji “Željeznica”, jer one odavno ne mogu da izvršavaju svoje obaveze.
– Najlogičnije je da infrastruktura bude u 100-odstotnom javnom vlasništvu, dok operateri mogu da budu i privatni – rekao je Džombić.
Ekonomisti smatraju da je reorganizacija jedino moguće rješenje za “Željeznice”, jer je zbog ogromnih gubitaka i dugovanja za njih nemoguće naći strateškog partnera.
– Ukoliko bi reorganizacija dala očekivane rezultate, može se razmišljati u pravcu pronalaska partnera koji su zainteresovani za “Željeznice” ili za njihove pojedine dijelove – smatra izvršni direktor Udruženja ekonomista RS SWOT Saša Grabovac.
“Željeznice” su u prvih devet mjeseci prošle godine napravile novih 15,6 miliona maraka gubitka, čime je ukupni minus povećan na 182 miliona. Preduzeće je opterećeno i kratkoročnim obavezama, koje iznose oko 80 miliona maraka i viškom zaposlenih, kojih je pet puta više po kilometru pruge u odnosu na zemlje EU.
Željeznički saobraćaj
Srpska raspolaže sa 420 kilometara pruge, a dnevno saobraća 76 putničkih vozova svih kategorija, koji sa projektovanim brojem sjedišta mogu da prevezu 3,93 miliona putnika godišnje.
U teretnom saobraćaju svakodnevno saobraća 46 međunarodnih vozova i 38 u unutrašnjem i međuentitetskom saobraćaju, koji godišnje mogu da prevezu 12,12 miliona tona tereta. Glas Srpske
